Het is even wennen, maar het einde van de eigen auto is in zicht

Anno 2050 beschikt een Nederlands gezin niet meer over een eigen auto. Wel maakt het veelvuldig gebruik van het openbaar vervoer en soms een elektrische deelauto. Althans, zo beschrijft het Expertteam Energiesysteem 2050 ons toekomstig leven in zijn Outlook.

Dat team van deskundigen, vorig jaar geïnstalleerd door minister Jetten, was gevraagd om advies over klimaatneutrale energievoorziening. Sinds 12 april is er een eindrapport. De presentatie van dit toekomstscenario voor halverwege deze eeuw was de laatste daad van dit expertteam, dat inmiddels is opgeheven. We zullen er zelf verder mee moeten. Maar hoe?

Bezien door de ogen van deze experts is duidelijk dat we met de huidige nieuwe klimaatplannen een doodlopende weg inslaan. Want minister Jetten en het kabinet zoeken hun klimaatheil onder andere in het stimuleren van de eigen particuliere elektrische auto. Echter, door de vergaande elektrificatie van onze samenleving ontstaat de komende jaren grote druk op de verkrijgbaarheid van diverse grondstoffen zoals zeldzame en zware metalen, blijkt uit verschillende kritische rapporten.

De essentiële grondstoffen stellen ons nu al voor problemen, zoals enorme prijsstijgingen, waardoor ze soms onbetaalbaar worden. Daarbij groeien de zorgen over de manier waarop veel van dat soort grondstoffen gewonnen worden: sociaal niet te rechtvaardigen arbeidsomstandigheden die gepaard gaan met aanzienlijke vervuiling en landschapsverwoesting.

Reserveer essentiële grondstoffen voor het algemeen nut

Een beleid dat zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk in een eigen elektrische auto wil laten rijden, is dus ongewenst. Voor de meesten van ons zal het onbetaalbaar zijn, het is sociaal onrechtvaardig en ruimtelijk onevenwichtig. Eigenlijk gewoon onmogelijk. We moeten zuinig zijn met essentiële grondstoffen, want die zijn in grote hoeveelheden nodig voor zonnepanelen, windmolens, batterijen van landbouwmachines, vrachtwagens, vrachtboten, de maakindustrie en bij de bouw van huizen. En wellicht ooit voor elektrisch vliegen.

Om te zorgen dat genoeg van dat soort grondstoffen beschikbaar zijn, moeten we het algemeen nut voor laten gaan. Daaruit volgt onomstotelijk dat het einde van de particuliere auto in zicht is. Dat is even wennen.

Sinds de na-oorlogse jaren voelt het bezit van een eigen auto als een verworvenheid. Wie buiten rondkijkt, denkt dat iedereen in ons land een auto heeft. Dat is niet zo. Voor velen is een eigen auto al te duur in aanschaf, verzekering, onderhoud, parkeerkosten en brandstof. En dat zal voor steeds meer mensen gelden. Het gevolg: vervoersarmoede: velen hebben te weinig mogelijkheden om zich te verplaatsen. Dat kan anders als we gaan bouwen aan fijnmazig OV met hoge frequenties.

Géén eigen auto: we hebben er filosofen voor nodig om ons uit te leggen dat dat geen inbreuk op onze vrijheid is. Wel kunnen we stellen dat die eigen auto voor velen eerder verslavend dan bevrijdend werkt: duur in aanschaf en gebruik, een dikke-ik in de openbare ruimte, ziekmakend door uitstoot van fijnstof en CO2, dodelijk voor zwakkere verkeersdeelnemers, veroorzaker van geluidsoverlast en files en eiser van meer en bredere wegen ten koste van rust, fauna en flora.

Heb je een auto? Rij hem op

Zonder eigen auto verwerven we nieuwe vrijheden, zoals de vrijheid van het kunnen inademen van schone lucht, plezier van schoon water en prachtige natuur met schone grond. We kunnen genieten van ruimte en stilte en we kunnen kinderen buiten laten spelen in straten die echt woonstraten zijn.

Ter overweging, maar sterk aanbevolen: heb je een auto, rij hem op. Daarna: koop een treinkaart, loop en fiets, neem bus, tram, metro, reserveer zo nu en dan een deelauto, werk dicht bij huis, gun jezelf een taxi. En laten we voortdurend meer en beter OV eisen om autoloos door het leven te gaan. Stap in de wereld van Mobiliteits Intelligentie (M.I.) en bouw eraan mee.

Lees ook:

Tips van Pieter Winsemius en Jan Terlouw aan Rob Jetten. ‘Wordt u verleid door 120 maatregelen tegelijk? Nou, ik niet’

Het klimaatbeleid van dit kabinet lijkt gered met een groot pakket aan maatregelen. Er is geld genoeg, maar oudgedienden Pieter Winsemius en Jan Terlouw, voorlopers in het milieubeleid, missen het inspirerende, concrete verhaal dat mensen bezielt.

Elektrisch rijden wordt duurder, dat helpt de tweedehands markt niet

De overheid wil de markt voor elektrische occasions stimuleren, maar bouwt de subsidies voor de nieuwmarkt juist af. Dat gaat niet samen, zeggen Bovag en ANWB.