Het drugsbeleid moet over een andere boeg; repressie leidt alleen maar tot meer ellende

Een glas wijn bij de kapper? Een biertje tijdens het winkelen in een kledingzaak? Binnenkort is het mogelijk, ook al staat dit besluit haaks op het nationaal alcoholpreventie-akkoord. Ook wetgeving rond online gokken lijkt ‘gebruik’ eerder te promoten dan te reguleren. De reclames van online gokaanbieders vliegen je om de oren. Een wetswijziging, eenmaal doorgevoerd, blijkt lastig terug te draaien.

Tegelijkertijd gaat de overheid er hard in bij andere genotsmiddelen. Lachgas is per 1 januari verboden en er is een nieuwe wet in de maak die hele groepen stoffen verbiedt. Dat moet voorkomen dat er steeds nieuwe designerdrugs op de markt komen, die dan weer verboden moeten worden.

Deze verboden zijn niet goed doordacht: de politiecapaciteit voor handhaving schiet tekort of is niet specialistisch genoeg. Ook het beoogde doel van de wetgeving is niet helder: het idee is om gebruik van deze middelen te doen afnemen. Maar over het algemeen stappen gebruikers na een verbod ofwel over naar andere middelen of blijven het middel gebruiken. Hun gezondheid verbetert niet.

Medische toepassing van MDMA

Dan is er het wietexperiment, dat eindelijk de bevoorrading van coffeeshops moet reguleren, maar door bureaucratie vastloopt. En er is een veelbelovende staatscommissie die de medische toepassing van MDMA mogelijk moet maken. In Nederland gebruiken een miljoen mensen recreatief MDMA, een relatief veilig middel. Helaas beoordeelt de staatscommissie niet of de recreatieve gebruiker toegang kan krijgen tot deze stof, maar beperkt zij zich tot de medische situatie.

Al deze ontwikkelingen laten een onsamenhangend drugsbeleid zien. Ad hoc, reactief, willekeurig en gestoeld op emotie. De overheid verbiedt, promoot en reguleert middelen tegelijkertijd. Het drugsbeleid wordt nog verder bemoeilijkt door het ministerie van justitie en veiligheid (J&V) dat harde repressie gebruikt om de drugsproductie en de handel aan te pakken. Enorme budgetten worden vrijgemaakt, beschuldigende taal richting gebruikers is gemeengoed.

Het beleid van J&V lijkt geen helder doel te hebben, behalve het in stand houden en uitbreiden van het eigen justitiële apparaat. Is het uiteindelijke doel de maatschappij vrij te krijgen van drugs? Om kwetsbare gebruikers te beschermen tegen de risico’s van genotsmiddelen? Willen we jongeren beschermen tegen een leven in de drugshandel? En als dit onze doelen zijn – kunnen we dan aantonen dat het ingezette beleid deze doelen dient? Op dit moment wordt het beleid niet geëvalueerd.

Kwetsbare jongeren inzetten

Een groeiende groep beleidsmakers, onderzoekers en (voormalige) politiemedewerkers wijst erop dat repressief beleid juist leidt tot een geweldsspiraal. Alleen de criminele groepen die de middelen hebben om de politie te slim af te zijn, blijven overeind. Zij zullen meer geweld gebruiken en deinzen er niet voor terug om kwetsbare jongeren in te zetten. Zou ons beleid het probleem rond drugsproductie en drugshandel alleen maar groter maken? En als dat zo kan zijn, hoe maken we deze gevolgen dan meetbaar, zodat we het beleid kunnen bijsturen?

Het oorspronkelijke Nederlandse drugbeleid berust op een aantal principes. Het is humaan, pragmatisch, realistisch en gestoeld op wetenschappelijke feiten. Nu de Kamercommissie morgen vergadert over preventie en verslaving doen wij een oproep: VWS, stap uit de schaduw van J&V en wees het dominante ministerie op het gebied van drugs. Stop met investeren in beleid dat niet wetenschappelijk onderbouwd is. Gebruik dit vrijgekomen budget voor maatregelen waarvan aangetoond is dat ze wel werken: voor preventie, verminderen van schade en huisvesten van daklozen.

Stel een staatscommissie drugs aan die het Nederlandse beleid evalueert en herijkt, zodat er weer een duidelijke visie in ons drugsbeleid terugkomt. Met samenhang tussen het beleid op de verschillende ministeries. En met een duidelijk doel: een veilige en gezonde maatschappij.

Lees ook:

Mircea (50) hielp drugsuithalers de Rotterdamse haven in. ‘Als ik dit had geweten, had ik het nooit gedaan’

Een lucratieve klus van chauffeur Mircea (50) liep uit op een nachtmerrie. Zijn transport met drugsuithalers werd in de Rotterdamse haven onderschept. Een wereld van ronselaars, corrupte havenarbeiders en Trojaanse containers.

Achter een snuif coke op een feestje gaat zware criminaliteit schuil

In de havens van Rotterdam en Antwerpen zijn politie en justitie verwikkeld in een ogenschijnlijk hopeloze strijd met nietsontziende drugscriminelen. Vrijwel dagelijks worden uit containers drugs (vooral cocaïne) gehaald door ‘uithalers’. Het is inmiddels een ware plaag geworden, waarover de betrokken burgemeesters van Rotterdam en Antwerpen regelmatig de noodklok luiden.