Herziening jeugdzorg verdient steun

Sinds gemeenten in 2015 verantwoordelijk werden voor de uitvoering van de Jeugdwet, is de jeugdzorg dramatisch ontspoord. Met een nieuw akkoord proberen Rijk, gemeenten en jeugdzorgaanbieders dit te herstellen. Of dat lukt is de vraag, maar de Hervormingsagenda heeft pluspunten en verdient het voordeel van de twijfel.

Dat de jeugdzorg zo kon ontsporen is het resultaat van collectief falen. Daarvan werden vooral kinderen met grote problemen, om wie het allemaal bij uitstek te doen zou moeten zijn, de dupe. Voor hen is de wachtlijst onaanvaardbaar lang.

Soms ook dubieuze zorg

Zo faalden de gemeenten omdat die, zeker in het begin, geen idee hadden hoe ze goede zorg moesten inkopen. Daar lijken ze nu wat meer bedreven in te geraken, maar te lang is er veel geld gegaan naar commerciële aanbieders van lichte, soms ook dubieuze zorg – want de Jeugdwet maakte marktwerking mogelijk en verplichtte gemeenten bovendien iedere zorgvraag te honoreren.

Ook het Rijk faalde bij de uitvoering van de Jeugdwet. Den Haag greep nooit stevig in, hoewel er in de loop der jaren legio rapporten en publicaties zijn verschenen over wat er mis ging in de jeugdhulp. De achtereenvolgende bewindslieden jeugdzorg waren weliswaar stelselverantwoordelijk, maar gemeenten waren van de praktische uitvoering. Dat maakte ingrijpen lastig – maar niet onmogelijk. Den Haag kwam vooral in beeld bij financiële problemen, want de Jeugdwet was ook een financieel gedrocht.

Gaat het nu wel lukken?

Het is de vraag of daar nog iets moois van te maken is, ook omdat de zorgvraag inmiddels is geëxplodeerd. Tegenwoordig klopt één op de zeven kinderen om hulp aan bij de gemeente, in 2015 was dat nog één op de tien en in 1997 grofweg één op de 27.

Het feit dat alle partijen, ook de cliëntenorganisaties, vertrouwen hebben in het concept van de Hervormingsagenda is hoopgevend, al lijkt dit voorstel om de jeugdzorg te herzien wel wat op een herhaling van zetten. Het akkoord wil bijvoorbeeld de zorg voor de allerkwetsbaarsten beter regelen. Maar dat wilde de Jeugdwet toch ook? Gaat dat nu, met wat extra geld en een andere manier van zorginkoop, wel lukken?

Winst is dat nu eindelijk een einde lijkt te komen aan veel ‘lichte of onzinzorg’, zeg maar van de categorie dyslexiezorg of paardentherapie, waarop gemeenten financieel leegliepen. Want het kabinet gaat, na een ‘maatschappelijke dialoog’, aangeven welke basiszorg gemeenten mogen schrappen. Dat werd hoog tijd, want voor zover de Jeugdwet iets heeft geleerd, dan is dat wel dat er veel kaf onder het koren is. En dat daar niets of niemand beter van werd. behalve dan de portemonnee van dubieuze zorgaanbieders.