Hein Schumacher, voorman van FrieslandCampina, gelooft dat het voor het wereldvoedselvraagstuk nodig is dat de Nederlandse zuivelverwerkende industrie in stand blijft. Volgens Annemarie van Garderen, lid van coöperatie Land van Ons, kan hij zich beter bezighouden met het oplossen van de natuurproblemen die zijn eigen sector veroorzaakt.
Als voorman van FrieslandCampina is Hein Schumacher vast al jaren bezig de problemen met stikstof en andere uitstoot in ons landbouwsysteem op te lossen. Dat lijkt nog niet gelukt, alle (jaren van) technologische vooruitgang ten spijt. Maar eigenlijk is hij vooral heel ongerust over het wereldvoedselvraagstuk, als ik zijn recente uitspraken goed begrijp.
“Een biologisch-dynamische knuffelboerderij in Drenthe biedt niet de oplossing voor het voedselvraagstuk in de wereld”, citeert Trouw (Economie, 16 juni) Schumacher uit een interview met Het Financieele Dagblad. Zonder precies te weten wat dat voedselvraagstuk in zijn ogen precies behelst, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat hij meent dat hier in Nederland ‘het wereldvoedselvraagstuk’ moet en kan worden opgelost.
Dat lijkt me een misvatting. Momenteel is het immers zo dat we in Nederland grote hoeveelheden soja en dergelijke uit andere werelddelen halen om al onze koeien te kunnen voeren. Die worden vervolgens optimaal uitgemolken, waarvan niet de hardwerkende boer en de koe, maar vooral de zuivelverwerkende industrie de voornaamste vruchten plukt.
Kers op de taart: het decimeren van biodiversiteit
Om die melkproductie te bereiken jagen we hier ter plaatse met drijfmest en kunstmest (stikstof, CO2, enzovoorts) het monogras de grond uit om diezelfde koeien (op stal) te kunnen voeren. Met als gevolg dat we hier in Nederland met vermesting van grond en water te maken hebben, bodemleven teniet doen en een structuurloze bodem veroorzaken die geen water meer kan bufferen. Waterpeilen houden we zo laag dat bij de eerste de beste droogteperiode moet worden beregend – ten koste van ons aller zoete water – en in veenweidegebieden bodemdaling en CO2-uitstoot toenemen. Met als kers op de taart: het decimeren van biodiversiteit.
FrieslandCampina heeft nieuwe leden nodig die hun melk aan de coöperatie leveren. “Om aan de vraag te kunnen voldoen en onze fabrieken draaiende te houden”, lezen we ook in Trouw. Maar wat moet ‘de wereld’ met al die melk als de basis van alle leven – een gezond ecosysteem – ondertussen wordt opgeofferd? Wat moeten (kleine) boeren in andere delen van de wereld als ze qua kosten niet op kunnen tegen de superefficiënte – niet kostendekkend, want schade aan milieu en ecosysteem niet meegerekend – melkproductie in Nederland?
Veevoerplantages brengen geld op, maar geen voedsel voor de plaatselijke bevolking. Schumacher heeft vast wel enig idee van de voerconversie van een koe; zouden we het voedselvraagstuk in de wereld niet efficiënter oplossen door grootschalige teelt en import van veevoedergewassen te vervangen door ecologisch telen van voedselgewassen voor de eigen bevolking, hier en in andere werelddelen?
Gekneed tot afnemers
Het is heel spijtig dat boeren zich (hebben) laten opstuwen door organisaties zoals FrieslandCampina en haar voorlopers. Die hebben de wereld al decennia lang gekneed tot afnemers van onze zuivelproducten. Door landbouworganisatie LTO die al jaren probeert regelgeving – die de huidige problemen had kunnen voorkómen! – zoveel mogelijk tegen te houden. Door de veevoederindustrie die goud geld verdient aan onze boeren die zich voor een paar centen per liter uit de naad werken en zich in de schulden hebben gestoken.
Wanneer komt FrieslandCampina met een aanbod aan boeren om bij te dragen in de kosten die afschaling voor hen met zich meebrengt? En heeft Schumacher ook LTO en de veevoederindustrie al gevraagd zijn voorbeeld te volgen? En de kosten voor een extra drinkwaterput in het Friese, speciaal voor FrieslandCampina; krijgt het bedrijf daarvoor van Vitens de rekening gepresenteerd of betalen we dat ook gewoon met z’n allen?
Laat die biologisch-dynamische boer vooral een voorbeeld zijn van wat nodig is, zou ik meneer Schumacher willen zeggen: een beetje bescheidener in de wereld aanwezig zijn.
Lees ook:
Melkveehouders willen niet stoppen, maar anders werken
De zuivelsector is niet blij met de kabinetsplannen om veehouderijen te laten krimpen of zelfs te sluiten. De branche ziet meer heil in ruilverkaveling, emissiearme stallen en ander veevoer.
Boeren krijgen een historisch hoog bedrag voor hun melk, maar daar profiteren ze niet echt van
FrieslandCampina geeft boeren een recordbedrag van 52,50 euro per 100 kilo melk. Dat is voor het eerst in de geschiedenis van de zuivelcoöperatie.
