Haïti op weg naar nieuwe dictatuur, EU moet steun intrekken

Onafwendbaar stevent Haïti af op een nieuwe dictatuur à la Duvalier. De huidige machthebbers houden het land bewust in een staat van chaos om de eigen politieke en economische belangen te dienen. Met steun van de Verenigde Staten en het internationale bedrijfsleven, en dankzij een zwijgende Europese Unie.

Het was op 7 februari precies vijfendertig jaar geleden dat Haïti verlost werd van de dictatuur van Jean-Claude Duvalier (Baby Doc). Het was ook de datum waarop de huidige president Jovenel Moïse zijn vijfjarige ambtstermijn had moeten afsluiten. Met behulp van een dubieuze – door rechters, maatschappelijke instellingen en politieke oppositie zwaar betwiste – interpretatie van de grondwet besloot hij nog een jaar aan te blijven.

Sinds januari 2020, toen vrijwel het gehele parlement aftrad, regeert president Moïse het land per decreet. Zonder enige vorm van parlementaire controle heeft hij het afgelopen jaar vergaande maatregelen genomen die zijn positie verstevigd hebben. “Ik zou niet weten wie er na God meer macht heeft in dit land. Ik ben de president”, pochte hij.

De staat staat niet ten dienste van haar burgers

“We zwemmen volop in de illegaliteit”, oordeelde advocaat Nathan Laguerre over Moïse’s decreten. Onder de bevolking, die zucht onder bendegeweld, corruptie en straffeloosheid, heeft de president iedere geloofwaardigheid verloren. “Haïti heeft een staatsprobleem. De Haïtiaanse staat staat niet ten dienste van haar burgers, zij beantwoordt niet aan haar doel”, sprak Monferrier Dorval, gerespecteerd deken van de orde van advocaten op 28 augustus vorig jaar enkele uren voordat hij vermoord werd.

Dit voorjaar staat een (ongrondwettelijk) referendum gepland over de aanpassing van de grondwet. In januari is een versie van deze nieuwe grondwet gepubliceerd. Veelzeggend is dat het grondwetsartikel dat een president geen twee aaneengesloten termijnen kan dienen, verwijderd is. Dit belangrijke artikel was na het vertrek van Duvalier opgenomen om te voorkomen dat een president te lang aan de macht zou blijven.

Met deze aanpassing maakt Moïse de weg vrij voor een nieuwe termijn van vijf jaar na geplande verkiezingen dit najaar. De conceptversie is alleen gepubliceerd in het Frans, een taal die 85 procent van de bevolking niet spreekt. De wanorde en de onveiligheid zullen veel mensen ervan weerhouden hun stem uit te brengen en maken fraude eenvoudiger. Dit speelt president Moïse in de kaart.

Frisdrankenindustrie gaat hier op grote schaal stevia verbouwen

Ook de economische elite van het land vaart wel bij de chaos. Op 8 februari publiceerde Moïse een decreet dat de machtige zakenfamilie Apaid het recht gaf om in het binnenland van Haïti een agro-industriële vrijhandelszone op te zetten. Voor de frisdrankenindustrie gaat hier op grote schaal stevia verbouwd worden, dat dient als zoetstof ter vervanging van suiker. Om dit project uit te voeren zegde de regering de familie voor 18 miljoen dollar steun toe.

De Haïtiaanse vrouwenorganisatie Sofa doet op haar website haar beklag over deze vrijhandelszone, die volgens haar een gevaar vormt voor de lokale voedselproductie en zorgt voor milieuschade en achteruitgang van de biodiversiteit. Boeren zullen voor een schamel loon aan het werk moeten op de steviaplantages terwijl de Apaids zich verder verrijken. Sofa roept dan ook op te protesteren tegen dit ‘doodsplan’.

Doorbreek stilzwijgen

Aan protesten heeft het op Haïti de afgelopen jaren niet ontbroken. De politieke en de economische elites voelen zich echter veilig dankzij steun vanuit de Amerikaanse regering en contacten met het internationale bedrijfsleven. De Europese Unie houdt zich stil en kijkt weg.

Zij zou haar stilzwijgen moeten doorbreken en iedere vorm van steun aan de regering van Moïse moeten stopzetten, de mensenrechtenschendingen veroordelen en aandringen op echt democratische verkiezingen.

Haar onverschilligheid over het lot van de Haïtianen grenst nu aan medeplichtigheid.

Lees ook:

‘Zakenman Jovenel Moise wint verkiezingen Haïti’

Zakenman en bananenexporteur Jovenel Moise heeft in de eerste ronde van de Haïtiaanse presidentsverkiezingen de meeste stemmen gekregen. Dat blijkt uit de voorlopige uitslagen bekendgemaakt door de kiesraad.

Zelfs na zijn dood heerst de dictator

Dictators zijn mens en mythe tegelijk, beschrijven drie boeken over leven, werken, dood en eetgewoonten van alleenheersers.

Afspraken tussen bedrijven zijn mooi, maar ze helpen niets tegen uitbuiting, geweld en landroof

Nederlands beleid om via convenanten misstanden in wereldwijde productieketens aan te pakken, heeft niet gewerkt.