Groene elites zijn niet het probleem, maar politici die met hun rug naar het klimaatvraagstuk staan

Nu het eindelijk menens wordt met de transitie naar een hernieuwbare energie-economie komen de politieke vragen aan de orde. En er zijn ook gele hesjes, wier protestgeluid wat CDA-leider Buma betreft meer invloed mag krijgen. Kernvraag: wie zal de transitie betalen?

Het debat daarover moet inderdaad in de volle breedte van de samenleving worden gevoerd. Wat minder helpt zijn twee aannames die men links en rechts stilzwijgend maakt: dat klimaatbeleid alleen geld en inspanning kost en dat, als betaalbaarheid of eerlijk verdelen van de lasten lastig blijken, we het best wat meer tijd kunnen nemen.

De eerste veronderstelling negeert dat er wereldwijd een niet-fossiele economie ontstaat. Nederland heeft er alle belang bij daaraan mee te doen. Het is bij uitstek in staat om innovatieve producten neer te zetten op terreinen als biobased economy, energieneutrale woonwijken en bedrijventerreinen en slim waterbeheer. Daarmee kan ons land de wereld een dienst bewijzen, en zich een positie verwerven in de nieuwe energie-economie.

Dat is een reden op zich om wél haast te maken. Want hoe langer wij achteraan blijven bungelen in onze klimaatinspanningen, hoe meer economische kansen we missen, met alle sociale gevolgen van dien. Aarzelen creëert op termijn sociaal-economische problemen: geen serieuze positie in de nieuwe economie en wel de dijken twee tot drie meter moeten verhogen is geen fijne combinatie. Dat zal het verzet veel groter maken, met serieuze risico’s voor de democratie.

Dringend debat

De goede vraag is dus: hoe kunnen we de overgang versnellen en de lasten daarvan eerlijk verdelen? Dat debat is dringend, maar over twee uitgangspunten moet snel overeenstemming te bereiken zijn: laat vervuilers de overgang voor een goed deel betalen (gewoon via een CO2-heffing, die met de CO2 vanzelf verdwijnt) en de zwaarste lasten op de sterkste schouders.

Nog interessanter: maatregelen hoeven lang niet zo duur uit te pakken als wordt gevreesd. Energieneutrale woningen vragen een investering, zoals Thierry Baudet terecht benadrukt. Maar (dat vergeet hij gemakshalve) daarna heb je geen energierekening meer. Het is dus niet zozeer een kostenvraagstuk als wel een kwestie van (voor-)financiering. Woningcorporaties en hypotheekverstrekkers kunnen bijspringen en tegenover hogere maandlasten voor bewoners staat het wegvallen van energiekosten. Zo ook kunnen duurzaam waterbeheer en andere maatschappelijke functies elkaar versterken en (deels) financieren.

Politici als Buma (CDA) suggereren dat de mensen die zich druk maken over het klimaat, geen oog hebben voor ‘de werkende Nederlander’ en ‘mensen in achterstandswijken’. Dat is onzin: veel ondernemers, wetenschappers en burgerinitiatieven werken al jaren aan oplossingen als hierboven genoemd.

Oud denken

Het echte probleem is niet dat groene elites de klimaattafels domineren. Integendeel: aan de hoofdtafels overheersen traditionele koepels, te veel geleid door bestaande belangen en oud denken. Goede, kosteneffectieve ideeën worden geregeld afgeschoten, beurtelings door milieuorganisaties en traditionele belangenorganisaties en anders omwille van politieke taboes.

Politici en andere opinieleiders die met de rug naar het klimaatvraagstuk staan, moeten hoognodig kennis nemen van serieuze oplossingen en van daaruit leiderschap tonen. Ondernemers en ondernemende burgers, die werken aan goede, betaalbare oplossingen, verdienen de steun die Buma de gele hesjes wil geven. Minister Wiebes verdient constructief denken.

Het is laat, voor het klimaat én voor de mogelijkheid om daar op democratische wijze iets aan te doen, maar nog niet te laat.

Lees ook:

Samsom: Weg met groene subsidies waar alleen de elite van profiteert

Nederland moet groene belastingvoordelen en subsidies voor particulieren afschaffen. Ze komen bij de verkeerde mensen terecht en zo ontstaat er een groene elite, waarschuwt Diederik Samsom. En daarna ook gele hesjes.

Schone techniek uit vuile kolenmijn kan drie miljoen huizen verwarmen

Het Limburgse mijngebied heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. De voorraadkamer van het ‘zwarte goud’ kan de grootste leverancier van schone aardwarmte worden.