Goed onderzoek naar hedendaags antisemitisme zou zeer welkom zijn

Het was nogal een schokkende bevinding: van de Nederlandse jongvolwassenen zou 17 procent twijfelen aan de ernst van de Holocaust en 6 procent de jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog zelfs een ‘mythe’ noemen. Flink meer dan in andere westerse landen, volgens het Amerikaanse bureau Schoen Cooperman Research, dat dit in opdracht van de Joodse belangenorganisatie Claims Conference onderzocht.

Dat antisemitisme en holocaustontkenning ernstige problemen zijn, staat buiten kijf. Wie de afgelopen tijd het publieke debat volgde, zal bovendien vrezen dat het groeiende problemen zijn.

Beladen problemen ook nog. In discussies over het onderwerp klinken vooringenomen politieke standpunten al snel volop mee. Is het antisemitisch om de vergelijking met Israël te trekken, als het gesprek eigenlijk over het regime van Iran ging - zoals onlangs in een talkshow gebeurde? Zijn de grootste aanjagers van antisemitisme te zoeken in radicaal-rechtse of juist in islamitische hoek?

Weggezakte historische kennis

Om dit lastig navigeerbare vaarwater in kaart te brengen is goed onderzoek naar de aard en omvang van hedendaags antisemitisme zeer welkom. Maar of het onderzoek van vorige week in dat opzicht een aanvulling is, daarover rezen al snel twijfels.

Bijvoorbeeld over de vragen waarop de heftige conclusies gebaseerd waren: maten die inderdaad kwaadaardige twijfel aan de Holocaust? Of vooral weggezakte historische kennis erover bij de respondenten? Dat zijn twee verschillende dingen, maar die leken op één hoop gegooid.

En hoeveel mensen bereik je met telefonisch onderzoek, hoe representatief zijn die voor de bevolking? Bij deugdelijk, controleerbaar onderzoek horen de data hierover openbaar te zijn, maar hier waren ze geheim, en bleven ze geheim, ondanks herhaalde verzoeken om nadere toelichting.

Heilige plicht

Claims Conference reageerde gepikeerd op zulke vragen. Die zouden alleen maar het gelijk van het onderzoek bewijzen: kennelijk kijken journalisten liever weg van de schokkende conclusies, om zich druk te maken over zoiets pietluttigs als de precieze methodologie.

Het is natuurlijk omgekeerd: wie zich in het publieke debat over antisemitisme mengt, op diegene rust de heilige plicht om dat zo zorgvuldig mogelijk te doen, en niet nog meer ruis te introduceren met cijfers zonder heldere onderbouwing.

Misschien is het verleidelijk om te denken: er zal best wat aan het onderzoek mankeren, maar het geeft wel aan dat er íets aan de hand is. Maar dat legt de lat te laag voor zo’’n serieus onderwerp. Want wat er precíes aan de hand is, daarover zijn we uiteindelijk niet veel wijzer geworden.