Geven we de boze mensen in het land wellicht te veel aandacht?

Waar zijn we met z’n allen in beland, vroeg ik me donderdagavond af, na het alarmerende rapport van de terroristenbestrijders van de NCTV over ­extremistische neigingen bij ­corona-activisten en de noodklok die Kamervoorzitter Khadija Arib luidde over de coronademonstraties op en rond het Binnenhof. Het was ook de dag dat de NOS bekendmaakte dat ze de NOS-stickers van de satellietwagens haalt, vanwege alle bedreigingen waar technici en verslaggevers mee te maken krijgen.

Er waait een grimmige wind door Nederland. Het NCTV-­rapport spreekt van een ‘brede, gemêleerde activistische bovenlaag’, waarbinnen zich een ‘radicale onderstroom’ bevindt, ­geneigd tot ‘extremistische gedragingen’. Samengevat zijn het mensen die de overheid, media en wetenschap wantrouwen. Ook radicale boeren en voetbalhooligans horen in dit rijtje thuis. Wat hen bindt zijn ‘gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’, aldus het rapport.

De nadruk van het rapport ligt terecht op rechts-extremisten. Tijdens de ochtendvergadering vrijdag bespraken we dit rapport. Is het ook exclusief voor extremisten op rechts, luidde de vervolgvraag? Een collega somde op wat opiniemaker Marianne Zwagerman twitterde over haar eigen veiligheid. Ik ken haar, ze is tijdelijk columniste bij deze krant geweest. Ze is grappig, spraakmakend, maar soms ook ronduit kwetsend. De ‘dor hout’-uitspraak over oudere mensen die overlijden aan het coronavirus kwam van haar. Zij wordt op allerlei manieren uitgescholden, belaagd en bedreigd. Links-extremisten kennen ook een lange ­geschiedenis van gewelddadig­heden, het meest dramatisch in de recente geschiedenis was de moord op Pim Fortuyn in 2002.

Viruswaanzin-demonstranten voor de deur

En wat uw eigen krant betreft, die samen met de Volkskrant en Het Parool in een gebouw zit in Amsterdam: eerder hingen er varkenskoppen aan een hek, recent hadden we viruswaanzin-demonstranten voor de deur en vonden we een pamflet op de stoep. ‘Van verzetskrant tot collaboratievod’, stond erop. Er is een rechtstreeks lijntje naar de politie sinds de aanslagen van moslim-extremisten op de Franse satirische uitgave Charlie Hebdo in 2015.

Tijdens deze ochtendvergadering ontstond het idee om onze eigen rol als nieuwsmedium te onderzoeken. Waarom voelen deze mensen zich niet gehoord, niet door ons als media en kennelijk ook niet door de politiek? Waarom worden media gezien als onderdeel van de elite, waarom staan we voor deze kleine groep radicalen op een lijn met de overheid en de wetenschap?

Diezelfde vraag doemde destijds op na de moord op Fortuyn en vrijwel alle media gingen op zoek naar de vergeten burger. Ik herinner me dat ik destijds een reportage maakte over het PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem, die in een Rotterdamse volkswijk op zoek ging naar de verloren achterban van zijn partij.

Toch verwacht ik deze keer weinig van een zelfonderzoek. Deze burgers worden namelijk wel gehoord. Ze komen uitgebreid in media aan het woord, ook in deze krant, en worden zelfs tot het Torentje van premier Rutte toegelaten.

Want tegelijkertijd blijkt uit de laatste onderzoeken dat het vertrouwen in de overheid groot is en blijven de oplages van de ­reguliere media groeien. Zouden we deze boze mensen wellicht te veel aandacht geven?

Trouw-hoofdredacteur Cees van der Laan schrijft wekelijks over de discussies op de redactie en de keuzes van de krant.