Gebrek aan samenhang in de zorg dupeert meest kwetsbare patiënt

In onze huisartsenpraktijken ontwikkelt zich een stil drama. Het gaat om de meest kwetsbare patiënten: chronisch zieken, ouderen, psychiatrische patiënten, jongeren met psychische problemen. Snel doorverwijzen lukt te vaak niet, ambulances kunnen niet terecht op de spoedeisende hulp door patiëntenstops, operaties worden uitgesteld door personeelsgebrek. Hulpbehoevende ouderen moeten thuisblijven zonder voldoende zorg, er zijn lange wachtlijsten voor jeugdzorg en psychiatrie. Juist bij deze complexe problematiek is intensieve samenwerking tussen huisartsen en andere zorgverleners onmisbaar. Het gebrek aan samenhang in de zorg staat dit in de weg. Die samenhang is verdampt door jaren eenzijdige nadruk op concurrentie en productiedenken.

Het gebrek aan regie en visie van de overheid leidt bij ons tot machteloosheid en frustratie. Vandaar het pamflet ‘Zorg voor Samenhang’ van huisartsenactiecomité Het Roer Moet Om, onderschreven door ruim een derde van de huisartsen.

“Het is een oproep die ik alleen maar kan ondersteunen”, reageert minister Bruins. “Ik lees het pamflet als een appèl aan de overheid om hierin een actieve rol te nemen en dat is ook precies wat wij als ministerie doen met onze hoofdlijnenakkoorden met de partijen in het veld.” Hiermee slaat hij de plank compleet mis.

De alarmerende berichten in de krant en op twitter over falende zorg zijn het topje van de ijsberg. Relatief gezonde en assertieve mensen weten hun weg wel te vinden, maar juist de kwetsbare en zieke patiënten zijn de dupe van gebrek aan regie en weeffouten in het stelsel. De zorg voor hen dreigt hopeloos vast te lopen.

Helaas ontbreekt de politieke moed om structurele oplossingen te bewerkstelligen. Dit vereist het maken van keuzes waarbij het legitieme eigenbelang van zorgaanbieders ondergeschikt wordt gemaakt aan het algemeen belang.

In dit licht is de reactie van de minister opmerkelijk. Hij is ‘blij is dat er wat te kiezen valt in de zorg’.

Maar in steeds meer regio’s valt helemaal niets meer te kiezen, kwetsbare personen krijgen niet of veel te laat de hulp die zij nodig hebben, ziekenhuizen gaan failliet, gedesillusioneerde zorgverleners nemen ontslag. Het is niet de (illusie van) keuzevrijheid, maar schaarste aan personeel en gebrekkige toegankelijkheid tot zorg die de nabije toekomst bepalen.

Het is daarom verontrustend dat de minister meent dat de traditionele hoofdlijnenakkoorden met de zorgpartijen de oplossing gaan brengen voor goede en toegankelijke zorg in onze praktijken, wijken en regio’s. Akkoorden die bol staan van vaag geformuleerde beleidsvoornemens, uitgewerkt in losse projecten en met name bedoeld om de zorgkosten in de hand te houden. De Algemene Rekenkamer heeft onlangs al geconstateerd dat deze afspraken nauwelijks leiden tot inhoudelijke en structurele verbeteringen.

De politiek kan de verantwoordelijkheid voor inrichting van de zorg niet langer overlaten aan elkaar beconcurrerende zorgverzekeraars, ziekenhuizen, thuiszorg- en huisartsenorganisaties en gemeenten. Zij heeft de plicht een overstijgende visie te ontwikkelen, vanuit het principe dat de wil tot samenwerking leidend is en niet de opdracht tot concurrentie. Het beleid moet bovendien recht doen aan de fors oplopende regionale verschillen in populatie en beschikbare voorzieningen. We vragen de minister daarom:

• Ruim de bureaucratische blokkades en financiële schotten op die samenhang frustreren.

• Stop het weglopen van zorgprofessionals, bied hun erkenning en vertrouwen.

• Herpak het politiek mandaat voor een duurzame herinrichting van de zorg.

Lees ook:

De overheid moet niet terugtreden, maar optreden in de ziekenhuiszorg

Het sluiten van ziekenhuizen en afdelingen brengt chaos. De landelijke politiek moet de touwtjes in handen nemen, zegt SP-Tweede Kamerlid en oud-huisarts Henk van Gerven.

Marktwerking de schuld geven is te simpel

Dat de overheid door de regie te nemen de zorg weer gezond kan maken, is te simpel gedacht, schrijft Marco Varkevisser.

Een miljard extra voor de jeugdzorg, maar in de sector klinkt gemor

De lobby van de gemeenten voor extra geld was succesvol, maar in de sector zelf heerst enige scepsis.