Foute rapteksten hebben echt invloed. De NPO kan die daarom niet zomaar uitzenden

Ali B. en Marco Borsato zijn vooralsnog niet meer te horen bij radiozenders van de publieke omroep. Na de aflevering van Boos over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland, koos onder andere de NPO voor een muziekboycot. Een logische keuze na de grote maatschappelijke onrust die er over hen is? Zeker. Maar een goede invulling van zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid als publieke zender? Verre van.

Want al jaren draagt de NPO met zijn keuzes voor muziek bij aan het normaliseren van grensoverschrijdend gedrag en seksualisering van vrouwen. Een greep uit een aantal teksten: ‘Fuck die vieze sletten, jouwe die is niet zo lekker’ (Boef, 2019), ‘Ga op je knieën’ (Bizzey, 2022), of ‘Iene miene mutte, tien pond kutjes, ik kies een bitch en neem d’r mee’ (SFB, 2020).

Dit gedrag wordt normaal

En niet alleen seksisme wordt gelegitimeerd, ook met bijvoorbeeld antisemitische lyrics wordt rijkelijk gestrooid. De tekst ‘Ik stack die money als een fucking jood’ (Sevn Alias, 2017) komt in vergelijkbare vormen terug in nummers van onder meer Frenna, Boef, Henkie T en Bokoesam. Stuk voor stuk populaire artiesten met vooral jonge fans.

Dat dit soort teksten onderdeel zijn geworden van het dagelijks aanbod van onze publieke omroep, is verontrustend. Natuurlijk is het uitspreken van dergelijke lyrics niet hetzelfde als ernaar handelen.

Uitingen van seksisme in muziek zijn eerder onderdeel van een groter maatschappelijk probleem: de normalisering van vrouwonvriendelijk en grensoverschrijdend gedrag.

Uitgemaakt voor hoer

Dat woorden invloed hebben, mag voor de NPO geen nieuws zijn. In een uitgebreid artikel zette Timo Pisart op het VPRO-platform 3voor12 in 2020 al uiteen dat uit Amerikaans onderzoek blijkt dat het luisteren naar misogyne hiphop seksueel-agressief gedrag bij mannen stimuleert. Nederlandse wetenschappers herkennen deze resultaten.

De effecten van deze normalisering zie ik dagelijks terug in mijn werk. Op scholen in heel Nederland ondersteunen wij docenten om racisme, antisemitisme, homohaat, seksueel grensoverschrijdend gedrag en de strafbaarheid daarvan bespreekbaar te maken. Maar we zien hier een steeds pijnlijker beeld ontstaan. Jonge meiden die geen accounts op sociale media aanmaken uit angst om ge-slutshamed of ge-exposed te worden.

Meiden die (online) worden uitgemaakt voor hoer, maar er niets van zeggen, want ‘het hoort er nou eenmaal bij’. En jongens die het de eigen schuld van het meisje vinden, als haar naaktfoto in grote vriendengroepen wordt verspreid. Het besef welk gedrag onacceptabel en strafbaar is, ontbreekt bij veel jongeren en de drempel om het te melden is vaak torenhoog.

Racisme verdient geen prijs

Het is absurd dat onze publieke omroep bijdraagt aan de normalisering van gedrag waarvan we weten dat dit slachtoffers maakt. Dit wordt gefinancierd met publiek geld; juist de publieke omroep moet zich bewust zijn van zijn voorbeeldfunctie. Voor jongeren in een vormende en kwetsbare periode van hun leven is deze voorbeeldfunctie even cruciaal als ver te zoeken. De bij jongeren populaire NPO-zender FunX nomineerde de afgelopen jaren nagenoeg geen enkele mannelijke artiest voor de FunX Award Artist of the Year die niet in één van z’n nummers vrouwonvriendelijke teksten bezigt of verwijst naar complottheorieën en vooroordelen dat Joden rijk en zuinig zijn.

Pleit ik dan voor censuur? Nee, maar als de artistieke vrijheid van artiesten botst met het maatschappelijk belang, zoals het tegengaan van seksisme of discriminatie, mag je je als publieke omroep op z’n minst afvragen waarom muziek contextloos wordt gedeeld. Er is veel mogelijk: van het creëren van scherpe voorwaarden voor artiesten of het delen van dergelijke nummers tot het faciliteren van discussie. Want seksisme, homohaat, racisme of antisemitisme verdienen ophef, discussie en begrenzing, maar zeker geen prijs.

Lees ook:

Staatssecretaris wil in gesprek met De Mol; Radiozenders draaien geen Borsato of Ali B meer

Na de uitzending van BOOS over wangedrag bij de talentenshow The Voice wil staatssecretaris Gunay Uslu (Media) in gesprek met omroepen en mediamagnaat John de Mol.

Lees ook:

‘Laat je mooie kontje zien’, zei de Voice-regisseur

Bij The Voice of Holland was de sfeer onprettig en onveilig, zeggen twee oud-kandidates. ‘Hij zei dat ik zijn ‘favorietje’ was en dat hij zo lang mogelijk van me wilde genieten.’