Europa moet een vuist maken tegen investeringen van buiten de EU

De lidstaten van de Europese Unie zijn bezorgd nu blijkt dat telecomgigant Huawei mogelijk als spionage-dekmantel wordt gebruikt door de Chinese overheid. Elk land reageert anders. Duitsland weert het Chinese concern bij de bouw van het nieuwe 5G-netwerk, Nederland denkt na over een ban en ook in andere Europese landen is de discussie over het toelaten van Huawei-software losgebarsten.

Het zou verstandig zijn als de individuele aanpak van lidstaten plaats zou maken voor een Europees antwoord. Alleen met heldere Europese spelregels kunnen ongewenste investeringen en overnames op een eerlijke manier buiten de deur worden gehouden.

De EU kent terecht een open houding voor investeerders. In 2015 bereikte de buitenlandse investering in de unie een duizelingwekkend bedrag van 5 biljoen euro. Deze investeringen dragen bij aan het creëren van economische groei, werkgelegenheid en innovatie. Alleen zijn er ook gevaren die niet goed ondervangen worden. Zo is er bij sommige buitenlandse investeringen terecht de angst voor de nationale veiligheid, het verlies aan banen, en de kans op het weglekken van kennis of voor winstbejag.

Kennis naar buitenland

Niet alle investeringen leiden namelijk tot duurzame groei of duurzame betrekkingen. Duitsland had het nakijken toen robotmaker Kuka werd overgenomen door een Chinees bedrijf en alle kennis naar het buitenland verdween. Bij de mogelijke overname van het Nederlandse computerveiligheidsbedrijfFox-IT was men bang voor het weglekken van staatsgeheimen. En chemieconcern AkzoNobel werd onder druk van activistische aandeelhouders, die alleen oog hadden voor de belangen van hun eigen portemonnee, uiteindelijk opgesplitst. Niet voor niets is de verontwaardiging groot over dergelijke investeringen.

Landen zoals Canada, China en de Verenigde Staten onderzoeken daarom vooraf buitenlandse investeringen. Zij inventariseren welke risico’s erbij komen kijken en of die ondervangen kunnen worden. Eindelijk komt de EU nu ook met een lijst van sectoren die bescherming verdienen. Lidstaten wordt verzocht om investeringen te screenen, maar zij worden hiertoe niet verplicht. Het is een belangrijke eerste stap, maar door het vrij verkeer van kapitaal dreigt er ook een Europese gatenkaas te ontstaan.

Voet aan de grond

Wanneer een dubieuze investeerder bij voorbeeld voet aan de grond heeft gekregen in Europa is het nog maar de vraag of andere EU-landen verdere investeringen kunnen tegenhouden. Voor een échte vuist zouden de lidstaten daarom een gezamenlijk screeningsmechanisme moeten optuigen.

Wordt de EU daarmee een fort tegen alle investeringen? Wat ons betreft niet.

Daarom is een gezonde dosis realisme welkom. Een gezamenlijk Europees screeningsmechanisme voorkomt dat bedrijven met twijfelachtige bedoelingen voet aan de grond kunnen zetten. Ook voorkomt het een race naar de bodem tussen lidstaten als het gaat om het binnenhalen van buitenlandse investeringen. In de nieuwe regels moet er ruimte blijven voor het vrij verkeer van kapitaal, maar niet tegen elke prijs. Niet de shareholder, maar de stakeholder zou dan ook voorop moet staan.

Dan kan ook worden bekeken of een investering van toegevoegde waarde is op lange termijn. Meerwaarde, zoals het creëren van een minimumaantal arbeidsplaatsen of een minimumbedrag aan innovatie in de EU.

Alleen bij een gezamenlijke Europese aanpak voorkomen wij het weglekken van kennis, zorgen over de staatsveiligheid of investeringen die alleen rekening houden met de belangen van aandeelhouders.

Lees ook:

‘Een Nederlandse ban van Huawei brengt investeringen van telecombedrijven in gevaar’

Geheime achterdeurtjes zijn best te beveiligen, zegt expert Brenno de Winter. En is er bewijs tegen Huawei?

Ook Nederland twijfelt: mag het Chinese Huawei hier een 5G-netwerk aanleggen?

Nederland moet dit jaar beslissen of het net als bondgenoten de Chinese telecomgigant Huawei weert bij de aanleg van een 5G-netwerk. Er zijn zorgen dat het bedrijf via de achterdeur kan spioneren.