Er moet een discussie komen over verplichte DNA-afname, maar niet nu

Niemand misgunt de familie van Nicky Verstappen de zekerheid over de dader die hun levens heeft verwoest, maar zo’n debat verdient een rustiger moment, en een betere introductie van de belangen die spelen.

Toch gaf minister Ferd Grapperhaus deze week aan de discussie te willen voeren, maar de minister van justitie en veiligheid drukte zich niet heel precies uit. Dat zorgde voor een hausse aan vragen: moet iedereen in zo’n DNA-bank? Moet de plicht alleen gelden voor verdachten? Of moet iedere burger straks verplicht meewerken aan zo’n grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek, zoals dat in de zaak Verstappen in Limburg heeft plaatsgevonden?

Om met dat laatste te beginnen: het is belangrijk vast te stellen dat er in Limburg toch een doorbraak kwam, terwijl er geen verplichting gold. DNA-verwantschapsonderzoek is juist een manier om met de vrijwillige medewerking van veel burgers toch een verdachte in beeld te krijgen, ook al doet die zelf niet mee.

Uitzondering

Het verzamelen van DNA van burgers die niet verdacht worden van een misdrijf, is een grote inbreuk op de privacy en lichamelijke integriteit. Duizenden mensen verplichten wangslijm af te staan stuit op Europese privacywetgeving en grondrechten, nog los van de praktische bezwaren. Dat zou Grapperhaus moeten weten.

De discussie die al jaren speelt in de Nederlandse politiek gaat om een minder verstrekkende verruiming. Vooral bij VVD en CDA leeft de wens om verdachten van een serieus misdrijf DNA af te nemen. Na een eventuele vrijspraak zou justitie het DNA weer moeten verwijderen uit die databank.

Dit plan is al een forse uitbreiding van de huidige situatie, waarbij alle veroordeelden verplicht DNA afstaan. Bij sommige verdachten van ernstige misdrijven kan dit nu al, onder strikt omschreven voorwaarden. Dit betekent een uitzondering op het principe dat niemand hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Het is dan ook de vraag of een plicht voor alle verdachten leidt tot meer doorbraken in opsporingszaken. Toch is het niet verkeerd om hierover met goede argumenten in het parlement te debatteren, op een moment dat de emoties niet de overhand hebben.

De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Meer commentaren leest u hier.

Lees ook:

DNA-onderzoek kan een doorbraak forceren, maar een wondermiddel is het niet

Tot 2012 mocht het niet, inmiddels is het een methode die met enige regelmaat van stal wordt gehaald: het DNA-verwantschapsonderzoek. Niet alleen oude zaken als die van Nicky Verstappen, maar ook lopende onderzoeken profiteren van de techniek, zegt Arnoud Kal van het NFI.

Onderzoek Nicky Verstappen wacht nieuwe obstakels

Hoewel er nu een mogelijke dader in beeld is, is het onderzoek naar de vraag wat de 11-jarige Nicky Verstappen in de zomer van 1998 overkwam, feitelijk terug bij af. Een onderzoek dat nog flink wat obstakels wacht.

Niemand kende Jos Brech echt, zelfs zijn collega's niet

Hij was introvert, op zichzelf. “Niemand kende Jos echt”, zegt Siegurd Jan van Leusen. Hoe hij zijn geld verdiende, waar hij opgroeide, wie zijn jeugdvrienden waren? Hij zegt het allemaal niet te weten.