commentaar
Er is geen reden meer om moeilijk te doen over ‘Mein Kampf’
Een gewoon boek naast de kassa zal het nooit worden, maar er is geen reden meer om moeilijk te doen over de verkoop van ‘Mein Kampf’, mits voorzien van een gedegen historische context.
Van het boek waarin Adolf Hitler zijn politieke theorieën en Jodenhaat uiteen zette, verschijnt in september een nieuwe vertaling in het Nederlands. Een NSB’er maakte de eerste en enige Nederlandse vertaling tot nu toe, die in 1939 verscheen.
Een beladen geschrift als Mein Kampf voorzien van context is een verantwoorde manier van publiceren, die kan bijdragen aan begrip onder jongere generaties. Belangrijk is ook dat Joodse organisaties als het Cidi er nu mee kunnen instemmen. De vraag is waarom het zolang moest duren.
In Duitsland kwam een wetenschappelijke uitgave er pas nadat in 2016 de auteursrechten vervielen, ruim zeventig jaar na de dood van Hitler in een Berlijnse bunker. Tot die tijd berustten de rechten bij de deelstaat Beieren, die zich lang verzette tegen illegale drukken. Toch was het ook Beieren dat de aanzet gaf tot de wetenschappelijke versie, die prompt een bestseller werd. Deze Duitse versie dient nu als voorbeeld voor de Nederlandse. In Nederland is het te koop aanbieden van het boek nog steeds strafbaar, volgens een arrest van de Hoge Raad uit 1997, omdat het aanzet tot haat en discriminatie. Uitlenen of bezitten mag, en online zijn de Duitse en Engelse versies vrijelijk te downloaden. Een teken van veranderd inzicht was de vrijspraak vorig jaar van een galeriehouder die het boek had verkocht.
Het is een interessant gedachte-experiment: wat zou er gebeurd zijn als Mein Kampf niet zo lang verboden was geweest? Als men na de oorlog had gezegd: lees dat boek, dit nooit weer, en het veel eerder had voorzien van commentaar en context? Wellicht dat de aantrekkingskracht in rechts-extremistische kringen was verminderd, maar zeker weten zullen we dat nooit. Online circuleert Mein Kampf vrijelijk, net als de boeken van Holocaustontkenners die vaak ondanks protest toch bij gerenommeerde webwinkels als Amazon te koop zijn.
Ook is nooit 100 procent zeker of de wetenschappelijke omzichtigheid waarmee dit boek nu in de schappen belandt alle dreiging die ervan uitgaat neutraliseert. Al is Hitlers deels autobiografische geschrift in taalgebruik verouderd, antisemitisme, de zondebokgedachte en de ontmenselijking van bevolkingsgroepen zijn helaas van alle tijden.
De oorlog is lang geleden, en mag nooit worden vergeten. Hitlers gedachtengoed is nog even verwerpelijk. Maar misschien is de tijd rijp om nieuwe generaties hierop te wijzen, zodat ze de argumentatie ervan leren herkennen en bestrijden, juist in deze tijd.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Eerdere commentaren van Trouw vindt u hier.
