‘Eeuwige grafrust? Dan verdringen de doden de levenden’

Nooit meer graven ruimen, zoals een moslimbegraafplaats voorstelt? ‘Kies voor de natuurvariant.’

Ziel

Het lichaam is tijdelijk. Achterblijvers zouden zich moeten richten op de ziel en niet op het graf. De dood kent geen rust, een ziel is bevrijd van aardse beslommeringen. Mijn dochter is overleden en ik put mijn troost uit het besef dat haar ziel nog leeft. Zij leeft verder in het hiernamaals en later in het ‘hier-nogmaals’.

Dick Speijers, Nuenen

Schennis

Voor de doden betekent eeuwige grafrust dat ze met respect behandeld worden en deel blijven uitmaken van een gemeenschap. Er zijn kerkhoven met uniforme kruisen, maar dat we leven in een pluriforme wereld, mag best zichtbaar zijn, ook na dit leven. Zeker zo belangrijk is het geschiedenisboek dat een kerkhof is, waar dan in deze tijd het ecologische verhaal nog bij komt én het recreatieve en zelfs het contemplatieve. Het ruimen van graven voelt voor mij als grafschennis.

Coen Eggen, Kelmond–Beek

Verdringing

Eeuwige grafrust zal betekenen dat in dit kleine en dichtbevolkte land de doden steeds meer land ‘bezetten’ ten koste van de levenden.

Rita Joldersma, Amsterdam

Drie generaties

De graven rond mijn oma van moeders kant zijn geruimd voor nieuwkomers, maar ik heb onlangs haar grafrechten met tien jaar laten verlengen. Want we bestaan uit een ­keten van levens die eeuwig leven heet. Het graf van mijn opa van ­vaders kant is helaas geruimd. Zijn stoffelijke resten liggen in een ver­zamelgraf. De steen ligt bij ons in de tuin. Kan ik hem daar gedenken. Ik vind dat een graf minstens drie generaties onaangeroerd moet blijven, voor ieders rust.

Henk Sieben, Rekken

Bij mama langs

Meer dan twintig jaar geleden is mijn vrouw overleden. Ik kocht een graf voor onbepaalde tijd. Ik kreeg een nieuwe relatie maar bezoek ­wekelijks haar graf. Gisteren kwam mijn zoon met zijn gezin op bezoek en bij hun vertrek zeiden ze: “Voor we weer naar huis gaan, gaan we nog even bij mama langs”.

Jan Bijker, Hoogezand

Natuur

Jaren geleden kochten wij graven op een natuurbegraafplaats. Daar zijn eeuwige grafrechten. Als alle plaatsen bezet zijn, wordt het weer natuur. Wij wilden onze kinderen niet belasten met onderhoud aan een graf. Helaas is mijn man onverwacht overleden. Het was wel fijn dat we al een plekje hadden. Ik ervaar nog steeds de troost van de natuur als ik bij het graf op de grond zit.

Ineke Coenen-Leijten, Huissen

Rust

Als er één ding is wat overledenen verdienen, is het wel de eeuwige grafrust. Maar er zijn niet altijd nabestaanden die graven bezoeken en bijhouden. Velen sterven helaas eenzaam en verlaten. Het zal daarom zaak zijn om na tien jaar grafrust de graven in stand te houden om de overledenen rust te geven, ze dienen niet vergeten te worden. Hier ligt een taak voor gemeenten en religieuze instanties.

Willem Vizee, Tiel