Een wapen in de keukenla is soms nodig

Op zaterdag 24 maart werden in 800 Amerikaanse steden demonstraties georganiseerd tegen vuurwapengeweld. Het initiatief hiervoor lag bij scholieren van een school in Parkland, Florida waar vorige maand 17 scholieren en docenten de dood vonden bij een schietpartij. Columnist Stevo Akkerman schreef: "Het was de zaterdagavond van de duisternis en de stilte, en van het licht en de duidelijk hoorbare stemmen van dode kinderen" (Trouw, 26 maart). In veel artikelen werd het incident gerelateerd aan legaal wapenbezit in de VS.

Voorafgaand aan de schietpartij in Parkland ontvingen de autoriteiten meer dan 39 meldingen dat de dader een potentiële 'school shooter' kon worden. Zijn wapens werden niet ingenomen en met de meldingen werd verder niets gedaan. Bovendien was er een gewapende politiemedewerker aanwezig die minuten lang buiten de school bleef wachten terwijl 17 mensen vermoord werden. Een gebrek aan handhaving heeft dus grote invloed gehad op het aantal slachtoffers.

Het aantal slachtoffers van legaal gekochte wapens ligt veel lager in vergelijking met dat van illegale vuurwapens. Lastig hierbij is dat onderzoek wordt gepolitiseerd door suggestieve vraagstellingen en conclusies. Maar vast staat wel dat verreweg de meeste doden vallen door illegale wapens binnen de drugscriminaliteit of het gevolg zijn van zelfmoord, dus onderdeel van een breder maatschappelijk probleem.

Verdediging

Na een schietpartij wordt vaak gepleit voor strengere wetgeving tegen legaal wapenbezit. Maar er zijn al screenings en wachttijden ingevoerd bij de aankoop van een vuurwapen en volautomatische geweren zijn sinds de jaren negentig in het gehele land verboden. Bovendien, en dit hoor je nooit in westerse media, spreken de 'verdedigings'-cijfers ook boekdelen. De afgelopen 10 jaar werd gemiddeld 67.000 keer per jaar met succes een vuurwapen ter verdediging gebruikt. We hebben het dan over bijvoorbeeld inbraak of vrouwen die bedreigd worden met aanranding of huiselijk geweld. Cijfers hierover gepubliceerd door de wapenlobby liggen veel hoger, maar ook die nemen we met een korrel zout.

In Nederland bestaat het beeld dat vooral de machtige wapenlobby en rechtse Republikeinen oplossingen tegenhouden. Echter, steden als Chicago en Los Angeles met strenge lokale wetgeving hebben de hoogste moordcijfers van het land en worden al decennia gerund door Democraten. Een groot verschil met Nederland is bovendien dat meer dan 300 miljoen vuurwapens rondgaan in de VS en 39 procent van de Amerikaanse huishoudens legaal een wapen thuis heeft. Al deze wapens confisqueren zal politiek en maatschappelijk onhaalbaar zijn.

Begrip

Het tweede amendement van de Amerikaanse Grondwet, het recht wapens te dragen en een goed georganiseerde militie te vormen, staat scherp op het netvlies van de voorstanders van wapenbezit. Dit is een onbegrijpelijk standpunt in veel West-Europese ogen. Maar na zelf een jaar in de staat Colorado te hebben gewoond, kan ik meer begrip opbrengen. Het land is wat betreft openbaar bestuur en zelfredzaamheid anders georganiseerd en veel omvangrijker dan Nederland. Als de aanrijtijd van de politie tot 45 minuten kan oplopen terwijl je een gezin hebt, maak je andere afwegingen dan vanuit de binnenring in Amsterdam. Aandacht voor de illegale wapenhandel, psychische hulpverlening en de responsiviteit van hulpdiensten werpt meer vruchten af.

Ik ben blij dat mijn kinderen relatief veilig kunnen opgroeien in Nederland waar de kans op een vuurwapenincident beperkt is. Bovendien is een stevig debat over het tweede amendement en de hoeveelheid illegale wapens in de VS noodzakelijk. Maar te pretenderen dat schietpartijen in de Verenigde Staten slechts te wijten zijn aan legaal wapenbezit is feitelijk onjuist en politiek opportunistisch.

Het vuurwapendebat in de VS is het toneel van snelle conclusies, oppervlakkige argumenten en demonisering van de andere partij, schrijft correspondent Bas den Hond.