Een trieste Dag van de Overwinning

In de prille lentezon, omgeven door generaals en veteranen, klonken president Poetins woorden op het Rode Plein schriller en pathetischer dan ooit. “Vandaag staat de beschaving opnieuw op een kruispunt”, zei hij in zijn toespraak ter gelegenheid van de nationale feestdag waarop de overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd.

Een feestdag was het niet, eerder verkeert het land vanwege de oorlog in Oekraïne in een grafstemming, schreef onze correspondent voor Rusland die vanwege zijn veiligheid naar het Georgische Tbilisi is gevlucht. En beschaafd is Rusland al lang niet meer. Met de invasie van het buurland heeft het land van Poetin op dit kruispunt definitief de verkeerde afslag genomen. Dissidenten zitten langjarige straffen uit, tegenstanders zijn vermoord. In Oekraïne worden sinds het begin van de oorlog onafgebroken woonwijken, flats, ziekenhuizen en andere civiele centra beschoten. Honderdduizenden Russen hebben de wijk genomen naar Azië, het Midden-Oosten en diverse landen in Oost-Europa. De economie heeft door de internationale sancties enorme klappen opgelopen, gemaskeerd overigens door de gestegen prijzen voor olie, gas en delfstoffen.

Rusland is een land geworden waar een vader gevangenisstraf kan krijgen als een jonge dochter in de ogen van de autoriteiten een onwelgevallige tekening krabbelt. Waar buren en onderwijzers elkaar aangeven om een kritische houding jegens deze oorlog, die in Rusland nog steeds alleen een ‘militaire operatie’ genoemd mag worden. Waar de censuur mensen dwingt tot zwijgzaamheid, waar de staatsmedia, justitiële autoriteiten en politici liegen, bedriegen en bedreigen. Waar de beschaving in de vorm van wetten, onafhankelijke instituties en tegenspraak tot de grond toe is afgebroken om Poetin aan de macht te houden in het Kremlin.

Het is een treurige opsomming van de feiten die de werkelijkheid in Rusland uiterst grauw kleuren en somber stemmen voor de korte en middellange termijn. Hoe de oorlog in Oekraïne ook afloopt – en ondanks dat er zeker steun is voor Rusland in de wereld – het land zal lang een pariastaat blijven. In ieder geval zolang Poetin aan de macht blijft. En ook lang daarna zal Rusland nog lang gewantrouwd worden vanwege deze koloniale oorlog en de dictatuur in eigen land.

Hoewel de sterren voor Rusland al helemaal niet gunstig staan, kan het nog erger uitpakken als Oekraïne er daadwerkelijk in slaagt met het komende lenteoffensief de Russische troepen in het oosten van het land terug te dringen. Dat is geen zekerheid, wel is duidelijk dat Oekraïne geen mogelijkheid onbenut zal laten om met al het door het Westen geleverde materieel terug te slaan. Deze Dag van de Overwinning, die dinsdag op het Rode Plein werd gevierd, kan uiteindelijk uitdraaien op een nederlaag voor Rusland zelf.