Eén kleur is altijd schuldig bij politiegeweld: blauw

Het was een afschrikwekkend onderzoek dat The New York Times in oktober 2021 publiceerde: in vijf jaar tijd had de politie in de Verenigde Staten meer dan vierhonderd automobilisten of passagiers gedood bij verkeerscontroles. Geen van de slachtoffers was gewapend en in al die gevallen werden maar vijf agenten veroordeeld. De krant lichtte toe: ‘Veel aanhoudingen begonnen met gewone verkeersovertredingen zoals gebroken achterlichten of door rood licht rijden; in verhouding waren zwarte bestuurders oververtegenwoordigd onder de doden’.

Sinds 10 januari kan de naam van Tyre Nichols (29) aan die dodenlijst worden toegevoegd. De zwarte Amerikaan stierf nadat hij drie dagen eerder bij een controle door vijf agenten werd afgeranseld. Schoppen en vuistslagen regenden op zijn hoofd neer terwijl hij op de grond lag. De video van zijn martelgang is korter maar even ondraaglijk als die van de dood van George Floyd op 25 mei 2020. Floyd stikte bijna negen minuten lang onder de knie van agent Derek Chauvin. Floyd was zwart en Chauvin was dat niet.

Het incident, hoewel een zuivere Amerikaanse aangelegenheid, deed in 2020 bijna de hele wereld in woede ontsteken. Overal werden demonstraties gehouden – in Amsterdam kwamen 5000 mensen bijeen op de Dam – en een knie op de grond zetten werd het symbool van het antiracismeprotest. Dit deden complete voetbalelftallen, formule 1-coureurs of de Canadese premier Justin Trudeau.

Pavloviaanse reactie van het antiracistische protest

Maar voor Tyre Nichols geen knie op de grond en, op de VS na, geen demonstraties elders in de wereld. Gisteren noemde NRC als verschillen tussen beiden drama’s vier redenen om de relatieve lauwheid in de reacties over het laatste te verklaren: van de late reactie van Trump tot het feit dat de dood van Floyd door omstanders was gefilmd maar die van Nichols door een neutrale vaste straatcamera. De door de NRC minst uitvoerig beschreven oorzaak die het verschil maakt: ‘de agenten die Tyre Nichols aftuigden, zijn zwart. Floyd werd gedood door een witte Amerikaan.’

Mij lijkt juist dat deze laatste de enige is die er toedoet. Die vijf agenten die als waanzinnigen losgingen op hun slachtoffer hadden allemaal de ‘verkeerde’ huidskleur waardoor hun daad niet past bij de pavloviaanse reactie van het antiracistische protest. Dan maar ongemakkelijk zwijgen. Dit terwijl Tyre Nichols, anders dan George Floyd die veelvuldig (ook voor een gewapende overval) was veroordeeld, niets op zijn kerfstok had. Voor zover bekend. Dit ongemak werd het best door de activisten van Black Lives Matter (BLM) geïllustreerd die lang over het doodslaan van Tyre Nichols zijn blijven zwijgen. Pas vrijdag werd een verklaring op de site van de marxistische BLM gegeven: ‘Hoewel de media veel aandacht hebben besteed aan het feit dat de politieagenten zwart zijn, alsof dat belangrijk is, laten we duidelijk zijn: ALLE politieagenten vertegenwoordigen de belangen van het kapitalisme en zetten aan tot door de staat goedgekeurd geweld’.

Het was mij al eerder opgevallen dat het protest tegen politiegeweld pas met kracht en overtuiging wordt gedragen wanneer de dader bleek van huidskleur is. Niet dat racisme geen rol hierin kan spelen zoals vaak wel blijkt, maar de kleur die aan de basis van dit geweld ligt, is primair het blauwe van het Amerikaanse politie-uniform.

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.