Sportkoepel NOC-NSF werpt zich op als dé vertegenwoordiger van de sport. Maar het zijn de 24.000 sportverenigingen die de basis leggen voor een gezond Nederland. Erken dat, betoogt Jan Raateland, een van de initiatiefnemers van stichting ONS.
Sportkoepel NOC-NSF heeft onlangs aangekondigd zich te verbinden met commerciële sportaanbieders en -bedrijven. Dat moet versnippering tegengaan en ‘leiden tot sterkere samenwerking en lobby’. Maar deze verloving is opnieuw een signaal dat de koepel zich op de verkeerde weg bevindt en zich wil manifesteren als dé nationale wegbereider van de sport.
Daarmee negeert NOC-NSF de belangrijkste ontwikkeling van de afgelopen twee jaar die Nederland daadwerkelijk laat bewegen en sporten, en dus gezonder en vitaler maakt: het Nationaal Sportakkoord. Daarin staat expliciet dat het sportbeleid aan kracht wint in een lokale context. In bijna alle gemeenten is daarop aangesloten met lokale sportakkoorden.
Nederlandse verenigingsstructuur is uniek in de wereld
Er is gekozen voor een lokale aanpak en samenwerking. De beweging van onderop. Vanuit die lokale sportakkoorden ontwikkelt zich een nieuwe structuur. Als de belangrijkste sportaanbieders trekken sportverenigingen leden aan en ontwikkelen zij talenten en toekomstige topsporters. Nederland telt 24.000 sportverenigingen, vele zijn lid van een bond, maar ze zijn autonoom. Ze zijn ontstaan en bestaan nog steeds vanuit (burger)initiatieven.
Deze fijnmazige verenigingsstructuur is uniek in de wereld en is een voorwaarde om als klein land wereldprestaties te leveren in heel veel sporten. Een deel van de verenigingen benut sport ook om antwoorden te geven op maatschappelijke vraagstukken, zoals integratie, participatie, eenzaamheid, armoede en sociale cohesie.
Bijna 1 miljoen vrijwilligers
Sportverenigingen maken deel uit van het publieke domein en onderscheiden zich daarmee van commerciële aanbieders. Die hebben een winstoogmerk. De organisatie van de sport in Nederland kan niet bestaan zonder de inzet van de bijna 1 miljoen vrijwilligers bij sportverenigingen. Zonder de honderdduizend betrokken bestuurders en andere vrijwilligers, kunnen de bijna vijf miljoen leden niet sporten, rolt er geen bal, is er geen trainer, kan de competitie in september niet starten en worden accommodaties niet onderhouden. Uitgedrukt in euro’s bedroeg de waarde van dit vrijwilligerswerk in 2018 1,4 miljard euro.
Die vrijwilligers leveren een belangrijk aandeel in de civil society, zetten zich in voor het algemeen belang. Zoals Herman Tjeenk Willink het beschrijft: ‘Zij doen dit vanuit het besef dat de samenleving hun niet overkomt maar juist door henzelf collectief en individueel gemaakt wordt’. Dat verdient erkenning, meent de oud-voorzitter van de Raad van State.
Die erkenning voelen we niet bij NOC-NSF. Menigeen vraagt zich af waarom een vereniging van sportbonden tijd en middelen steekt in sportondernemingen. Immers de bonden en indirect de koepel leven grotendeels op contributies van leden bij sportverenigingen. En daarbij zijn er substantiële bedragen te verdelen uit loterijen, overheidssteun en sponsors.
Investeer in sportverenigingen
Wat als er tijd en middelen zouden worden gestoken in de sportverenigingen? Dat is lange tijd niet gebeurd, terwijl zij potentie hebben om te groeien. 85 procent van de kinderen en 75 procent van de jongeren is lid van een sportvereniging. Er is behoefte aan gericht beleid en professionalisering van het vrijwilligerswerk.
Overheden en politiek mogen zich rijk prijzen met een actieve burgersamenleving, waarin vrijwilligers gezamenlijk wel bij machte zijn Nederland beter en sterker te maken. En wat betreft NOC-NSF, zoals een verenigingsbestuurder het verwoordde: “Die dreigt het contact te verliezen met de aarde: de sportverenigingen”. Die zitten niet te wachten op een landelijke vertegenwoordiging. Op lokaal niveau zullen zij, de gemeente, maatschappelijke organisaties, andere (commerciële) sportaanbieders en het bedrijfsleven, de samenwerking moeten gaan vinden. Steun hen daarin.
Jan Raateland zet zich in voor versterking van sportverenigingen en is een van de initiatiefnemers van de stichting ONS.
Lees ook:
De toegankelijkheid van sport komt in gevaar door energiekosten
Kaartjes voor zwemmen of schaatsen worden duurder en contributies verenigingen gaan fors stijgen, vreest sportkoepel NOC-NSF. ‘De toegankelijkheid van sport komt in gevaar.’
Michael van Praag: ‘Net als bij het klimaat, moeten we ook concrete sportdoelstellingen hebben’
Michael van Praag, voorzitter van de Nederlandse Sportraad, vindt dat het Nederlandse sportlandschap drastisch op de schop moet met een nieuwe sportwet. Een gesprek over het waarom van zo’n wet, ‘Haagse ziekte’ en gokgeld in de sport. Deel 2 van een serie over de rol van sport in Nederland.
In Nieuwkoop gaat het om gezonde en dus gelukkige burgers
Het bevorderen van gezondheid staat bovenaan het lijstje van veel kiezers. Ook bij de gemeente Nieuwkoop die er voor wil zorgen dat hun dorpelingen ‘lekker in hun vel zitten’.
