Eén dag cel schrikt de seksklant niet af

De Valkenburgse zedenzaak veroorzaakte in 2014 veel ophef. En terecht: de 16-jarige Kimberly werd door haar pooier Armin A. seksueel uitgebuit. Hij kreeg twee jaar cel. Maar het merendeel van de 27 klanten kreeg slechts één dag cel en een taakstraf. Met de uitspraak van de Hoge Raad, vorige week, zijn de opgelegde straffen onherroepelijk geworden.

Onze grote teleurstelling richt zich maar deels op de uitspraak van de Hoge Raad. Immers, die toetst alleen of het gerechtshof de wet correct heeft toegepast. In tegenstelling tot de overtuiging van het OM, oordeelde de hoogste rechter dat het hof heeft gehandeld overeenkomstig de wet.

Daarmee geeft de Hoge Raad impliciet een signaal af aan de politiek. Oftewel, de rechterlijke macht handelt binnen de bandbreedte die de wetgever - politiek Den Haag - heeft gecreëerd.

Naast het feit dat deze uitspraak voor een knoop in onze maag zorgt, zijn de gevolgen ook om andere redenen onwenselijk.

Aangifte doen

Allereerst raakt deze uitspraak het belang van het slachtoffer. Momenteel rondt het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) een onderzoek af waarin de impact van een strafzaak op een minderjarig slachtoffer van mensenhandel onder de loep wordt genomen. Daaruit blijkt onder meer - en dat is niet nieuw - dat een strafrechtelijke procedure een zware wissel kan trekken op het slachtoffer. Daarom doet het merendeel van de slachtoffers geen aangifte. Ze zijn angstig, zien er tegenop om hun traumatische ervaringen meerdere malen te moeten delen en ja, ook de lage strafmaat speelt een rol.

Waarom zou een slachtoffer er voor kiezen om een jarenlange strafrechtelijke procedure te doorlopen wanneer een klant, vanuit het perspectief van het slachtoffer evenzeer een dader, wegkomt met één dag cel en een taakstraf?

De geringe aangiftebereidheid raakt ook de opsporing van klanten en mensenhandelaren. Zonder een aangifte blijkt het bijzonder lastig om met succes zaken voor de rechter te krijgen. Formeel kan dit wel - we spreken dan over ambtshalve opsporing en vervolging - maar in de praktijk is dit complex en vergt dit vaak veel recherchecapaciteit. Na bezuinigingen en de vorming van de Nationale Politie is daar over de hele linie juist een gebrek aan. Zo blijkt ook uit een recent verschenen rapport van de Politievakbond.

Domper voor de politie

Ook voor de politie en het Openbaar Ministerie zelf is de uitspraak een flinke domper. Enerzijds is het de vraag in hoeverre deze lage strafoplegging gaat doorwerken in de bereidheid om deze 'klantzaken' in de toekomst nog op te sporen en te vervolgen.

Anderzijds geeft de uitspraak van de Hoge Raad een duidelijk signaal af richting de klanten die seks kopen van kinderen. Immers, van de strafdreiging van één dag cel in combinatie met een taakstraf gaat niet bepaald een preventieve werking uit.

Terug naar de politiek. Met de uitspraak van de Hoge Raad ligt de bal nu bij Den Haag om te komen tot herstelwerkzaamheden. Het kabinet Rutte III heeft nota bene in het regeerakkoord de ambitie uitgesproken om de strijd tegen mensenhandel te intensiveren. Deze 'omissie' in de wet staat echter haaks op die ambitie. Naast het maatschappelijk onbegrip, is dit ook niet in het belang van het slachtoffer, het bemoeilijkt de opsporing van mensenhandel en schrikt ook klanten niet af om seks te kopen van minderjarigen.

Willen de coalitiepartijen de ambitie van het regeerakkoord waarmaken, dan is op dit punt een wetswijziging noodzakelijk.

De Coalitie tegen Seksuele Uitbuiting is een samenwerkingsverband van hulporganisaties Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel, Defence for Children-ECPAT, Fier en Terre des Hommes.

Lees ook:

Eén dag cel plus een taakstraf. Zwaarder wordt de straf voor de klanten van een minderjarige prostituee in de Valkenburgse zedenzaak niet. Tot ongenoegen van het Openbaar Ministerie.