Denemarken ziet de waarheid over coronavaccinaties? Ook een kritische lezersbrief moet kloppen

De kwestie

Denemarken en andere Scandinavische landen zijn gestopt met corona- vaccins voor jongeren uit vrees voor ernstige bijwerkingen, meldt een lezersbrief op 1 september. De lezeres hekelt het feit dat de redactie een dag daarvoor dit niet meldde, in een artikel over een onderzoek naar de mogelijkheid om kinderen een volgende keer niet twee, maar een enkele inenting te geven. Deze ernstige vaccinschade is bovendien al gebleken uit onderzoek, voegt de lezeres toe.

De standpunten

Twee lezers protesteren tegen plaatsing van deze brief. Denemarken heeft de jongerenvaccinaties voorlopig op pauze gezet, omdat kinderen doorgaans niet ernstig ziek worden van het virus, schrijft de eerste, in een brief die op 2 september wordt gepubliceerd. Er is geen definitieve stop en de ‘kans op ernstige schade’ is dus niet de reden. Persbureau Reuters heeft dit al eens uitgezocht, zegt de lezer, die een link naar dit artikel mee stuurt. Gebruik dit soort controles op de feiten van tevoren, raadt hij de redactie aan. Zijn brief krijgt bijval van een tweede lezer. De (eind)redactie had volgens hem moeten weten dat de Denen niet zijn gestopt uit vrees voor de bijwerkingen: dat zou groot nieuws zijn geweest. Ouders die alleen de eerste brief lazen en niet de tweede, blijven nu volgens hem nodeloos extra ongerust. Een onbevredigende aanpak door de redactie, concludeert deze lezer.

Toen de brief binnenkwam controleerde de chef van de opinieredactie of de redactie al over dit Deense beleid had geschreven, vertelt ze achteraf. “Dat was niet zo, en dat vond ik opvallend. Vooral omdat de krant vaker het verwijt krijgt met corona aan de leiband van de overheid te lopen. Je wilt ook andere geluiden laten horen.”

Een ingezonden brief moet feitelijk correct zijn, daarom controleerde ze bij andere nieuwsmedia de inhoud. Ze zag nieuwsberichten die de keuze in Denemarken bevestigden, en las ook over de vergrote kans op bijvoorbeeld ernstige hartschade door de prikken. Ze nuanceerde de tekst: het ging niet om bijwerkingen die sowieso zouden optreden, maar om de kans op ernstige schade. Ze kwam bij haar zoektocht niet het artikel van Reuters tegen.

De brief klopt niet, bevestigt de correspondente van Trouw in Scandinavië. Het is zoals het in de tweede brief staat: niet de bijwerkingen zijn de reden voor de vaccinpauze, maar het feit dat kinderen nu relatief minder ziek worden. En in een land als Zweden staan kindervaccins nog gewoon op het programma, anders dan de eerste lezersbrief suggereert. De slotzin van de brief, die spreekt van onderzoek waaruit de ernstige bijwerkingen van het vaccin blijken, is op zich niet onjuist, zegt de redacteur wetenschap. “Maar dat er een licht vergrote kans op bijvoorbeeld verlamming van de hartspier is na vaccinatie – gemeld bij 1 op de 1000 jonge mannen – is al langer bekend. Al het onderzoek naar vaccinatie laat zien dat deze schade vele malen kleiner is dan wanneer er niet gevaccineerd zou worden.”

Het oordeel

Hoewel de lezersbrief klopt op twee afzonderlijke punten – de keuze in Denemarken en de kans op ernstige bijwerkingen – lijkt de link tussen deze twee punten niet correct. De reden van de Deense keuze is volgens de lezing van de autoriteiten in dat land niet die mogelijk ernstige schade. Op dit punt had de brief aangepast moeten worden. Ook een ingezonden brief moet feitelijk kloppen. Nu de brief toch is geplaatst, had een rectificatie overwogen moeten worden. Want een tweede, corrigerende brief is inderdaad niet hetzelfde als een rectificatie, waarin de redactie zelf verantwoordelijkheid neemt.

Wel verwoordt de brief denkbeelden en oordelen die inderdaad niet vaak de krant halen, maar blijkbaar wel leven, ook bij de lezers van Trouw. Zoals de overtuiging van deze lezeres dat mogelijke schade centraal staat en niet de voordelen van de vaccinaties. En het is niet verwonderlijk dat de lezeres aansloeg op het eerdere artikel, omdat dat de indruk kan wekken dat die kindervaccinaties nog overal gewoon worden gegeven. Hoe staat het met de vaccinatiekeuzes in verschillende landen, maken die misschien ook verschillende keuzes en zo ja: waarom? Een redactioneel artikel zou hierover duidelijkheid geven. Dit is een te belangrijk onderwerp om over te laten aan een ingezonden brief.