Het ‘Deltaplan van en voor het Noorden’ wil 45.000 extra woningen in Friesland bouwen. Daar zit lang niet iedere Fries op te wachten, stelt Pier Bergsma.
Op 8 mei 1958 werd de Wet op het Deltaplan ondertekend door Koningin Juliana. Er was niemand die aan nut en noodzaak twijfelde. Bij mijn weten is er nooit aan gedacht om de bevolking om een mening daarover te vragen. Maar de tijden veranderden.
In december 2020 vroeg de Tweede Kamer om een ‘Deltaplan van en voor het Noorden, een deltaplan dat bijdraagt aan de groeipotentie van Nederland’. De vier noordelijke provincies zien naar verluidt mogelijkheden om 220.000 woningen te bouwen boven de 100.000 die ze al hebben gepland.
Ik beperk me tot Friesland. Daar zou het om 45.000 woningen gaan. In het deltaplan is ook de aanleg van een nieuwe spoorlijn opgenomen tussen Groningen en Lelystad via Heerenveen en Emmeloord. De aanleg van de Lelylijn is een zaak van het rijk, terwijl bestemmingsplannen voor woningen een zaak van gemeenten zijn.
We leven niet meer in de jaren vijftig van de vorige eeuw en daarom was het de bedoeling van ons provinciebestuur om op woensdagavond 16 juni in te laten spreken over dit plan. Dat is afgelast. De ‘Ried fan de Fryske Beweging’ had er graag gebruik van gemaakt.
We leven nu al met te veel bebouwing, koeien, varkens, kippen, en mensen
De aarzeling om de bevolking te raadplegen is begrijpelijk. ‘De’ bevolking bestaat niet en de belangentegenstellingen zijn groot. Als het plan doorgaat, ben je vanuit Groningen 40 minuten eerder op Schiphol. Leuk voor Drachten en Groningen. Ook Friese ondernemers wrijven zich in hun handen: voor jaren brood op de plank. Uiteraard wijzen de voorstanders op de economische groei van dit Deltaplan. Het zou gaan om een jaarlijks bedrag van 24 miljard.
Misschien zijn de bezwaren groter. We leven in onze ‘stadstaat’ Nederland nu al met te veel bebouwing, met te veel koeien, varkens en kippen, maar vooral met veel en veel te veel mensen. De prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek gaan ervan uit dat de bevolking de komende decennia zal blijven groeien door immigratie. De afgelopen maanden heeft onze regering het geregeld over ‘macht en tegenmacht’. Ik vraag me af of we dit nieuwe Deltaplan over ons heen moeten laten komen. De grenzen van wat ons land aan kan, zijn allang uit het oog verloren.
In Leeuwarden hangt op het treinstation een plaquette uit 1952: “De minsken wolle ornaris wêze hwer’t se net binne” (De mensen willen gewoonlijk [daar] zijn waar ze niet zijn). Dat spreekwoord is actueler dan ooit. Bovendien: wie wijst ons de weg? Op 14 oktober 2010 werd het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer opgeheven. Het lijkt mij geen toeval dat we juist op die drie terreinen de grootste problemen hebben: te weinig betaalbare woningen, geen duidelijk beleid waar iets gebouwd moet worden, om over de milieuproblemen maar te zwijgen. Dat ministerie moet zo snel mogelijk terug.
Als het Hollanders waren, sloeg Grutte Pier ze dood
De Ried fan de Fryske Beweging zal Grutte Pier niet uit het graf laten opstaan om van die mogelijk 100.000 nieuwe inwoners te eisen het ‘bûter, brea en griene tsiis’ accentloos uit te spreken. ‘Bûter, brea en griene tsiis’ (boter, brood en groene kaas), werd als sjibbolet gebruikt door Grutte Pier om uit te maken of hij met Hollanders of met Friezen te maken had. Als het Hollanders waren, sloeg hij ze dood.
Dat zoveel mensen niet alleen het taallandschap gaan beïnvloeden, is duidelijk. De inzet van ‘push-backteams’ ligt niet voor de hand, maar het simpelweg eens zijn met zoveel nieuwe bewoners als in dit Deltaplan wordt voorgesteld, kan niet en zeker niet zonder voorwaarden. We mogen Fryslân niet laten overstromen.
Lees ook:
Met de Lelylijn ben je zo in Hamburg. Dat biedt economische kansen
Beschouw het noorden niet langer als een uithoek van Nederland, maar als een brug naar Bremen en Hamburg, stelt de Groningse burgemeester Koen Schuiling, mede namens senator Michael Westhagemann (Hamburg) en senator Kristina Vogt (Bremen). Een investering in de Lelylijn zal zich dan zeker terugbetalen.
Noordelijke provincies kunnen een groot deel van het totale woningtekort oplossen, als Den Haag de portemonnee trekt
Bouwen, bouwen en nog eens bouwen, dat is de oplossing voor de wooncrisis, vindt het kabinet. De noordelijke provincies willen dat wel, maar dan moet Den Haag de portemonnee trekken voor snellere treinverbindingen, vinden de bestuurders.
