De wereld zal na corona hetzelfde zijn, alleen wat erger

Gisteren hoorde ik iemand op een buitenlandse tv-zender een gewaagde metafoor lanceren: “We dachten in een vrije wereld te leven met onuitputtelijke mogelijkheden. Maar sinds de pandemie leven we in een ziekenhuis als potentiële zieken. Soms gaat een deur open en verschijnt een zuster die ons vertelt of we even naar buiten zullen mogen.”

Ik kon een glimlach niet onderdrukken. Deze pandemie heeft binnen twee jaar wereldwijd miljarden virologen, deskundigen en beleidsmakers opgeleverd die vaak beter denken te weten dan wie ook hoe het virus klein is te krijgen. Er is veel onzin gebrabbeld en geschreven. Veel aannamen, leugens en halve waarheden zijn vrijelijk de lucht ingeschoten over alles en nog wat dat met corona te maken heeft.

Hoe zal de geschiedenis over onze reactie in de pandemiejaren oordelen? Te laks en nonchalant of juist roekeloos streng en onnodig paniekerig? Zal het oproepen van statistieken volstaan om een helder zicht te verschaffen op deze bijzondere periode van de geschiedenis van de mensheid? Laten we nu een van de laatste grote wereldpandemieën nemen. De Spaanse griep raasde tussen 1918 en 1920 over de aardbol. De schattingen over slachtoffers zijn onnauwkeurig en spreken van 20 tot 50 miljoen doden wereldwijd maar sommige nieuwe bronnen wagen een aantal van 100 miljoen te noemen. Er waren toen 1,9 miljard mensen op aarde. Corona is tot nu toe verantwoordelijk voor 5,5 miljoen doden met een gemiddelde leeftijd van iets boven de tachtig jaar. Dit op een wereldbevolking van 7,8 miljard mensen.

Natuurlijk kun je die twee periodes niet helemaal met elkaar vergelijken. In 1918 was de zorg in kwaliteit en capaciteit inferieur aan de onze. Bovendien hebben de vaccins en strenge maatregelen de huidige pandemie afgeremd. Misschien waren er anders tweemaal zoveel doden gevallen. Maar dan nog is een aantal van 11 miljoen doden op de huidige bevolking niet in verhouding tot de Spaanse griep.

Eén schilderij van Rembrandt

Waren dan de vrijheidbeperkende maatregelen overdreven? Voer voor historici. Wel is het zo dat we gedwee en volgzaam hebben geleerd om van tal van die vrijheden af te zien. Wat voor impuls zal dit geven aan de diverse samenlevingen in de toekomst? Daarover maak ik me wel zorgen. Zullen we voortaan gemakkelijker accepteren dat mensen die niet in de pas lopen met de meerderheid openlijk gediscrimineerd worden (2G, coronatoegangsbewijs)?

Nu al wordt premier Rutte amper tegengesproken als hij beweert (21 december in de Kamer) dat de zware Nederlandse lockdown (een unicum in Europa) ook niet door een grotere capaciteit aan ic-bedden vermeden kon worden. Hij schermt verder met het gegeven dat er 300 miljoen euro aan ‘pandemische paraatheid’ in de zorg zal worden gepompt. Dit is maar twee keer het bedrag dat deze regering voor één schilderij van Rembrandt uitgaf.

De Franse schrijver Michel Houellebecq had vorig jaar zijn oordeel al klaar: ‘De wereld zal na corona hetzelfde zijn, alleen wat erger’. Hoe dan ook: prettige jaarwisseling!

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.