De scriptie heeft een functie voor hbo’ers, niet afschaffen dus

Dat steeds meer studenten de hulp inroepen van commerciële scriptiebegeleiders om hun afstudeerproject tot een goed einde te brengen (Trouw, 3 juni), is een zorgwekkende ontwikkeling. Het is dan ook terecht dat de onderwijsbonden, universiteiten en hogescholen oproepen om actie te ondernemen. De suggestie van Tim Goudriaan (Opinie, 7 juni) om hbo-scripties dan maar af te schaffen is wel heel kort door de bocht.

Om te beginnen verdient het beeld van de ‘steeds wetenschappelijkere hbo-scripties’ enige nuancering. Het belang van onderzoekend vermogen voor afgestudeerden is sinds 2009 nadrukkelijk op de hbo-agenda gekomen, en het heeft even geduurd voordat opleidingen de juiste vorm hadden gevonden voor het aanleren en toetsen van deze belangrijke vaardigheid. Bij sommige opleidingen leidde dit in eerste instantie tot scripties die vooral theoretisch en methodologisch georiënteerd waren, en nauwelijks aansloten bij de praktische oriëntatie van de rest van het opleidingsprogramma.

Afstudeerproces

De laatste jaren zien we echter dat steeds meer hbo-opleidingen ervoor kiezen om beroepsproducten weer centraal te stellen in het afstudeerproces, precies zoals Goudriaan voorstelt. Het onderzoek dat studenten gedurende dit proces verrichten, is een middel om de kwaliteit van die producten te verbeteren en geen doel op zich. De nieuwe kennis die met behulp van dit vaak kleinschalige onderzoek wordt opgehaald, dient als evidence base voor het advies, het ontwerp of het artefact dat de student aan het einde van het proces oplevert. In dat opzicht verschillen eindwerkstukken in het hbo ook wezenlijk van universitaire scripties, waarin doorgaans kennis wordt gegenereerd ten behoeve van de wetenschap.

Waarom dan toch dat onderzoek? Omdat het doorlopen van de empirische cyclus studenten leert hoe ze om moeten gaan met complexiteit, tegenslag en onvoorspelbaarheid. Vaardigheden die we alle hoger opgeleiden in Nederland zouden moeten gunnen, ongeacht of ze hun bachelordiploma hebben gehaald aan een hogeschool of een universiteit. Als we studenten toekomstbestendig willen opleiden, moeten we ze niet alleen leren hoe ze leuk kunnen meedraaien binnen een organisatie, maar ook hoe ze die organisatie en de kwaliteit van hun eigen werk voortdurend kunnen verbeteren.

Bovendien moeten we niet vergeten dat het merendeel van de hbo-studenten het afstudeerproces gewoon succesvol doorloopt, met mooie eindproducten en tevreden stageverleners tot gevolg. Waar Goudriaan zijn claim op baseert dat deze vorm niet aansluit bij de studentenpopulatie in het hbo, is mij dan ook niet duidelijk.

Professionaliseren

Natuurlijk is er ruimte voor verbetering, daar zijn hbo-instellingen zich ook terdege van bewust. Het verbeteren van de begeleiding van studenten is een belangrijk aandachtspunt in de plannen die nu worden opgesteld voor de besteding van de leenstelselmiddelen die de komende jaren vrijkomen.

Daarnaast hebben verschillende hogescholen scholingstrajecten ontwikkeld om begeleiders verder te professionaliseren. Begeleiders moeten immers niet alleen beschikken over methodologische knowhow, maar ook begrijpen dat de huidige generatie studenten meer behoefte heeft aan feedback dan hun voorgangers en veel druk ervaart om de studie zo snel mogelijk succesvol af te ronden.

Uitdagingen zijn er dus genoeg, maar de bereidheid tot professionalisering onder docenten is groot. Laten we daarom niet toegeven aan de ‘afschafreflex’ die telkens weer opspeelt als veranderingen in het onderwijs gepaard gaan met startproblemen; daarmee zouden we onze studenten en uiteindelijk ook onze werkgevers ernstig tekort doen.

Lees ook:

Bezorgdheid over de groeiende populariteit van betaalde scriptiebegeleiders

Steeds meer studenten huren een commerciële scriptiebegeleider in voor hulp bij hun scriptie. De onderwijsbonden vinden dat het hoger onderwijs tekortschiet in de begeleiding.

Schaf de hbo-scriptie af en het probleem van betaalde scriptiebegeleiders is opgelost

Het probleem van de commerciële scriptiebureaus hangt ermee samen dat een afstudeerscriptie niet bij hbo-opleidingen past, schrijft Tim Goudriaan, oprichter van scriptiewebsite Teachmehowtodothat.com en docent aan de Universiteit Utrecht.