De schaduw achter strateeg Jean-Luc Mélenchon is grimmig en verontrustend, ook voor Macron

Bij de EU steeg op 24 april een immense zucht van verlichting op: de Franse president Emmanuel Macron werd met een royale 58 procent voor vijf jaar herkozen. Hiermee verdween de dreiging dat de tweede economische macht van de EU door de radicaalrechtse en niet bepaald EU-vriendelijke Marine Le Pen zou worden geleid. Amper anderhalve maand later is de mogelijkheid met de dag groter dat de zucht van toen in Brussel in een angstkreet gaat muteren: de partij van de president dreigt volgens de laatste peilingen zijn absolute meerderheid nipt te verliezen. De eerste ronde van de Franse Tweede Kamerverkiezingen (Assemblée Nationale) wordt zondag gehouden.

Niet radicaalrechts maar de radicaallinkse Nupes is nu de zelf geproclameerde kandidaat om alle poten vanonder Macrons verse troon te zagen. Nupes is de creatie van politicus Jean-Luc Mélenchon die met 22 procent van de stemmen derde werd bij de presidentiële verkiezingen. Nupes is de electorale alliantie van links (socialisten, groenen, communisten) die door de radicaallinkse partij van Mélenchon La France Insoumise (LFI) wordt geleid.

In feite is LFI de machtsfactor die in deze coalitie al zijn andere partners de wet en zijn programma voorschrijft. Het lijkt onvoorstelbaar maar LFI die in de huidige Assemblée maar 17 zetels bezit zou volgens peilingen er maximum bijna 180 kunnen halen en de Nupes 230 in totaal. Dit komt deels door een te verwachten historisch lage opkomst en de afwezigheid van Macron in de campagne, die alle ruimte liet aan de furieuze opkomst van populist Mélenchon.

Ik geef toe dat ik een zekere fascinatie koester voor de goedgebekte Mélenchon. Geen betere spreker in Frankrijk dan de LFI-leider wiens woedeaanvallen legendarisch zijn. Een sluwe en slimme politicus ook, die ondanks zijn zeventig jaar hoog scoort bij jongeren en die al zijn partners binnen de Nupes heeft ingekapseld en onder de duim houdt.

Maar de schaduw achter deze strateeg is grimmig en verontrustend. Zijn model is Maximilien de Robespierre (1758-1794), een van de meest gehate historische figuren in Frankrijk. Robespierre was de man die leiding gaf aan de dictatuur en de Terreur tijdens de Franse Revolutie en die op de guillotine eindigde. Mélenchon noemde hem ooit een ‘bevrijder’ tegenover het geguillotineerde koningspaar Lodewijk XVI (een ‘verrader’) en zijn vrouw Marie-Antoinette (een ‘idioot’). Ook de Venezolaanse populist Hugo Chávez (1954-2013) wordt tot zijn modellen gerekend en Mélenchon heeft eveneens een zwak (gehad) voor de Rus Vladimir Poetin en steunde zijn wrede bombardementen in Syrië.

Als het populistische programma van de Nupes zou worden toegepast, zou dit het economische failliet van Frankrijk betekenen, schreef gisteren dagblad Le Figaro. Alleen al de pensioenleeftijd terugbrengen naar 60 jaar kost 70 miljard euro per jaar. Mélenchon wil premier worden onder de door hem gehate Macron en alle commentatoren noteren een begin van paniek in presidentiële kringen. Premier worden is niet waarschijnlijk maar een (relatieve) overwinning van deze Robespierre, zonder guillotine maar wel aan het hoofd van een meute LFI-Sansculotten, zou de presidentiële koning Macron ernstig hinderen.

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.