De rol van de ggz-beveiliger is nog te onduidelijk

Het is wennen voor de buitenwacht, de ­intree van de ‘zorgbeveiliger’ in de geestelijke gezondheidszorg. Een inventarisatie van onderzoekscollectief Investico en deze krant laat zien dat ggz-instellingen steeds vaker werken met mensen die niet specifiek zijn opgeleid voor de psychiatrie, maar meestal een achtergrond als beveiliger hebben. Ze komen in actie als een van de patiënten van de instelling (mogelijk) gevaarlijk wordt voor zichzelf of zijn omgeving.

Het is verleidelijk om dit een onwenselijke ontwikkeling te vinden. Om te stellen dat psychiatrie een kwestie is van behandeling, en niet van controle. Het salaris van deze beveiligers drukt op de zorgbudgetten die idealiter volledig besteed worden aan goede zorg.

Maar goede zorg is ook veilige zorg. Lang werd gedacht dat agressie er ‘nu eenmaal bijhoorde’ in de psychiatrie en dat de medewerkers hier zelf maar mee moesten ­omgaan. Het is ook nog steeds zo dat het gros van de ­patiënten niet zelf gewelddadig is en eerder het risico loopt slachtoffer te worden van geweld. Maar een klein gedeelte van de psychiatrisch patiënten kan wel gevaarlijk worden. Een groep die ironisch genoeg juist meer aanwezig is in de kliniek, nu die alles op alles heeft ­gezet om te voorkomen dat patiënten in de isoleercel belanden. Dat is een aanpak die al langer wordt gezien als mensonterend en volstrekt niet effectief. De isoleercel wordt op steeds meer plekken vervangen door een lichtere variant, vaak juist met intensieve begeleiding. Die blijft hard nodig nu de ggz minder ‘isoleer-vrij’ blijkt dan men zelf graag zou willen. In Trouw gaf een van de zorgbeveiligers aan hoe hij urenlang een patiënt in bedwang hield die anders gesepareerd zou worden. Nu bovendien de klinieken relatief zwaardere patiënten hebben – omdat meer mensen thuis worden behandeld – is de zorgbeveiliger in de ggz een logische ontwikkeling.

Over de vraag wat deze nieuwe functionarissen eigenlijk moeten kunnen, blijken de meningen verdeeld. De een is een jaar lang bijgeschoold, terwijl de ander nauwelijks extra training kreeg. Ook hun takenpakket wisselt per instelling. Het grootste probleem is de onduidelijkheid over wat deze nieuwe functionarissen moeten en mogen. Zeker omdat ze met een kwetsbare groep mensen werken, is duidelijkheid noodzakelijk.

Het is bovendien de vraag of hun inzet inderdaad levert wat is beloofd. Welke vorm van beveiliging draagt werkelijk bij aan een kliniek met minder incidenten, waar patiënten en personeel zich veilig voelen? Het zou goed zijn als de ggz-instellingen de handen ineen slaan en met de bedrijven die de beveiligers leveren uitzoeken wanneer hun inzet het beste werkt. Anders kan het budget toch beter naar scholing van eigen personeel.

Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.