De rel rond Derksen: media zijn er met z’n allen ingetuind

Wie drie weken op vakantie is geweest en niet de krant heeft gelezen of tv heeft gekeken kan de nationale ophef over de kaars-uitspraak van Johan Derksen geheel zijn ontgaan. De betrokken heren verschijnen weer ‘braaf’ in Vandaag Inside van SBS6. Bekende Nederlanders, ook van NPO-programma’s, draven ook op en de kijkcijfers zijn behoorlijk. En ongetwijfeld zijn de portemonnees van de heren en SBS weer goed bijgevuld.

Er passen wel een paar spreekwoorden bij. Wat dacht u van deze: ‘Ze dronken een glas, zij deden een plas en alles bleef zoals het was’. Of nog één: ‘De honden blaffen, de karavaan trekt verder’.

Inderdaad een nogal cynische vaststelling over iets wat ondenkbaar zou zijn dat je dat ooit op tv zou zeggen en dus een explosie aan ophef veroorzakend. Trouw heeft daarin een aandeel geleverd en dat voelt ongemakkelijk.

Want waar hebben wij nou eigenlijk naar gekeken met zijn allen? Inderdaad ja, een uitspraak. Maar was het eigenlijk wel waar? Het AD wist al snel te melden dat zijn kompaan, die indertijd ook bij het feestje was, zich het in ieder geval niet wist te herinneren. Derksen zelf paste de uitspraak ook snel aan. Hebben we naar een toneelstukje gekeken om een rel te veroorzaken, om spraakmakend te zijn? Om in het middelpunt van de belangstelling te staan, om de kijkcijfers aan te jagen? Of gewoon omdat Derksen er zin in had?

Wetmatigheden zijn hetzelfde

Inderdaad allemaal vragen en suggesties. Als u het mij vraagt, dan zal ik antwoorden dat het allemaal verzonnen is. Alleen kan ik het niet bewijzen, net zo min als Derksen kan bewijzen dat dit een halve eeuw geleden is voorgevallen. De wetmatigheden van dit soort rellen rond Derksen en de zijnen zijn wel hetzelfde: er ontstaat een rel die in media breed worden uitgemeten, er worden excuses geëist en niet gegeven, een paar adverteerders lopen weg, het programma stopt even en na een tijdje is alles weer bij het oude.

Ik sprak er afgelopen donderdag over met Antal Crielaard, onze chef nieuws. Over dit ongemak. “Ja Cees”, zei hij, “jij praat over je gevoel, je wantrouwen, maar ik heb te maken met de feiten. De uitspraak dus en alle gevolgen van dien. Daarover hebben we geschreven en op dat moment stond iedereen er achter.”

Dat klopt. Aanvankelijk schreef Trouw er niet over, mede vanwege de scepsis over de uitspraak. De eerste berichten na Derksens uitspraak op dinsdag 26 april haalden niet de krant, alleen een stukje op de site. Maar toen deze affaire als een golf over de samenleving spoelde, kon je als krant niet achterblijven. Je wilt je lezers ook informeren over alles wat speelt in de samenleving. Dat hebben we gedaan op vrijdag 29 april, op de pagina’s 8/9. Daarna berichtten we als redactie zeer terughoudend over deze rel.

Toch overheerst bijna drie weken later het ongemak: we zijn er als media met zijn allen ingetuind. Ik durf nog een stap verder te gaan: voor ‘ons’ media was dit natuurlijk in de huidige #metoo-tijden een geweldige, niet te versmaden rel, waarbij alle remmen los mochten. Het is immers toch gezegd?

Rellerig en heetgebakerd

Chef nieuws Crielaard had er een eenvoudig antwoord op: “Deze kwestie staat symbool voor de tijd waarin we leven. Rellerig, heetgebakerd en elkaar de maat nemend, dat is de tijdgeest nu.”

Ik sluit het niet uit, maar het ontslaat ons niet van de plicht dit soort rellen kritisch en met scepsis af te pellen tot ware proporties en met terughoudendheid te beschrijven.

Want de volgende Derksen-rel of van iemand anders zal zich ongetwijfeld weer een keer aandienen.