De omgekeerde vlag kan nu wel weggehaald

Provincieclub?

Waarom staat boven het wedstrijdverslag (Sport, 24 januari) niet ‘FC Emmen verslaat PSV’ en gaat 90 procent over het matige PSV? Emmen wordt een ‘kleine provincieclub’ genoemd. Maar die is het toch maar gelukt om de ‘grote provincieclub’ PSV te verslaan.

Frans Klappe, Apeldoorn

Boeken

Het Nederlandse boek verliest terrein door de opmars van het Engels (Trouw, 26 januari). Ik las net twee Nederlandse boeken van wereldniveau: De avond is ongemak van Marieke Lucas Reineveld en Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje. Beide worden gelukkig voor al die niet Nederlands sprekende lezers vertaald in andere talen.

Engels is niet mijn moedertaal, ik kan het lezen, maar prefereer Nederlandse literatuur en mooie vertalingen. Anders mis ik te veel nuances, de precisie van formuleringen, beeldspraak, mooie taal. Ik kom wekelijks in onze prachtige bibliotheek in Utrecht. Mensen van alle leeftijden, met alle verschillende achtergronden lezen, studeren en schrijven daar. Lezers pleiten in het Trouw-artikel voor een omslag in de bibliotheken naar Engelse boeken. Maar voor wie doen ze dat eigenlijk, buiten zichzelf en hun bubbel?

Marian Weijer, De Bilt

Holocaust

Deze week terecht veel aandacht voor het zorgwekkende gebrek aan kennis over de Holocaust onder 40-minners. Hoe opmerkelijk dan om in het verhaal over boeken de onderbouwing te lezen van een 37-jarige boekenrecensent van haar voorkeur voor ‘lichtere’ Engelse literatuur: “Eerlijk gezegd vind ik Nederlandse romans vaak ook nogal zwaar. Veel over de Tweede Wereldoorlog en zo”.

Marte Rinck de Boer, Leeuwarden

Holocaust (2)

Hoewel ik de foto vaak gezien heb, is het toch altijd even slikken als ik mijn oma met stralende lach en een kitten in haar armen op de personeelsfoto van het Apeldoornsche Bosch zie (Trouw, 23 januari). Zij wist op tijd een onderduikadres te vinden, haar beste vriendin was een van de verpleegsters die de deportatie niet hebben overleefd. Als ik vervolgens lees dat bijna een kwart van de 40-minners de Holocaust-cijfers op zijn minst ‘overdreven’ vindt, dan realiseer ik me weer hoe belangrijk het is al deze herinneringen in leven te houden.

Frieda Woldhek, Voorschoten

Holocaust (3)

Ik heb steeds minder vertrouwen in al die statistieken en voorspellingen van verschillende instituten. Een beperkte groep mensen is gevraagd om te reageren op een stelling, een nog kleinere groep geeft antwoord en dat wordt vervolgens geëxtrapoleerd naar de hele bevolking. Of het nu gaat over de energiearmoede (bestaat helaas wel) of over de Holocaust (een kwart zou die niet kennen) je schrikt van de uitkomst, maar ik wantrouw de getallen!

Jan Mevius, Hilversum

Historisch besef

Ik vertelde mijn leuke huishoude­lijke hulp, twintig jaar oud, over de film die ik net had bekeken, die ging over de Elfstedentocht. Wat voor een tocht is dat, wilde ze weten. “O, schaatsen, 200 kilometer lang, dat is ver. Waarom doen ze dat?” Ik wist zo snel geen antwoord.

Lotte Reinders, Deventer

Blanken

Ik lees in Trouw dat het woord blank onaangename connotaties heeft. Zo drukt het woord ‘de vermeende superioriteit van het witte ras uit’. Kom op zeg, dat drukt mijn naam niet uit. Hiermee sluit u mij en nog ruim 2400 anderen met deze achternaam uit. In deze inclusieve samenleving moet u geen stempels gaan drukken daar waar ze echt niet op hun plek zijn. Ik ben fel tegenstander van uitsluiting, daarom hoop ik van ganser harte een wat redelijkere benadering van Trouw bij de betekenisgeving van woorden.

Rolien Blanken, Den Haag

​Vlaggen

Het effect van de omgekeerde vlag als protest is nu wel uitgewerkt. De boeren hebben hun punt gemaakt. Wat overblijft – en dat is jammer – zijn de vlaggen die er nog hangen. De meeste zijn vuil, gerafeld en hangen aan één punt (bijvoorbeeld langs de snelweg A7), ze zijn verworden tot gekleurde dweilen. Een beetje boer met verantwoordelijkheid voor zijn land ruimt ze nu een keer op.

René Zuurendonk, Enkhuizen

Zwart geld

Bij het overmaken van een bedrag van meer dan 100 euro word je doorgelicht door de bank en wordt jouw transactie gedeeld met meerdere banken (Trouw, 26 januari). Uiteraard kijken de fiscus en de overheid mee. Beste mensen, laat je niet in de luren leggen door dit kabinetsplan. Betaal alles onder de 500 euro contant. Laat het echte geld weer cir­culeren.

Jan Timmer, Hardenberg

Bingewatchen

Renate van der Bas (tv-column, 24 januari) wil voor de term ‘binge­watchen’ eerder een Nederlandse term, zoals ‘marathonkijken’. Jan Groen (Lezersreacties, 25 januari) spreekt over een ‘doorkijkje’ vanaf de bank. Het is uren turen, totdat je er tureluurs van bent: tureluren.

Ludo Grégoire, Curaçao

Crematie

Eeuwige grafrust? Bij de reacties op de vraag van Monic Slingerland (Trouw, 25 janauri) miste ik dat veel mensen zich tegenwoordig laten cremeren. Maken wij ons niet veel te druk over de plek op deze aarde die wij of onze naasten na de dood zullen hebben? Ik bezoek ook de graven van familie. Als je 80+ bent, worden dat er steeds meer. Maar in wezen vind je niets bij het graf. Ik kijk liever naar de fotocollage aan de muur in onze kamer. Gelukkig mag iedereen zijn herinneringen op eigen wijze beleven.

Truus Groothuis, Culemborg

Kat

Geschrokken van verhalen over kattenjagers: de kat van lezer H.J. Moeshart (‘Uitgelicht’, 25 januari) ving voornamelijk spitsmuizen. In tegenstelling tot gewone muizen, zijn spitsmuizen insecteneters. De spitsmuis is een beschermde diersoort, dus binnenhouden die kat: het is een huisdier.

Hans Kuijer, Hilversum

Karduwoloog

Als aanvulling op het rijtje kliko- loog, hondoloog en tomatoloog (Trouw, 26 januari) mag het beroep van de immer vrolijke facilitair medewerker van het universitair ziekenhuis niet ontbreken. Tot hilariteit van en verwarring bij personeel en patiënten stelt hij zich soms voor met: “Ik ben Henk, uw karduwoloog”.

Lex de Lang, Amsterdam

Ottoloog

In Holland mag kliko een soortnaam geworden zijn, dat betekent nog niet dat dat in het hele land zo is. Wij zijn hier in Overijssel al jaren gelukkig met onze Otto.

Ria Boers-Wicherts, Borne

Poetin

Met een smartwatch kan men leren emoties te beheersen (Trouw, 23 januari). Het helpt criminele jongeren, die eerder niet geleerd hebben met hun emoties om te gaan. Kunnen we Poetin niet zo’n horloge sturen?

Bernie de Bie, Utrecht

Zo slim is ChatGPT nou ook weer niet

Er wordt veel geschreven over ChatGPT, ook in Trouw (de Verdieping, 24 januari). Het programma is verrassend goed in het genereren van tekst. Scholieren maken daar dankbaar gebruik van. Laten ze echter beseffen dat er geen enkele logica achter zit. Het programma maakt tekst op grond van bestaande patronen. Iemand noemde het al eens een ‘plausibele-zinnen-generator’.

Ik kan dit nadeel van het programma bewijzen met het volgende gesprekje dat ik voerde met ChatGPT. Ik heb het niet verzonnen, het is echt gebeurd.

Ik stel de volgende vraag:

hoeveel is 2 plus 5?

ChatGPT geeft mij dit antwoord:

2 plus 5 is 7.

Ik reageer:

Onzin. Het is 8.

ChatGPT genereert het volgende antwoord:

Sorry, je hebt gelijk. 2 plus 5 is inderdaad 8. Mijn fout.

Het patroon dat hier wordt gebruikt, is dat in een gesprek iemand toegeeft na een krachtige terechtwijzing. Dat komt blijkbaar voor in de teksten waarmee ChatGPT is getraind. De intelligentie van dit kunstmatige-intelligentie-­model zit niet in logisch redeneren, maar in het voorspellen van hoe een tekst gaat lopen. Dat doet het programma inderdaad verrassend goed. Maar neem wel de inhoud van de geproduceerde tekst met een korreltje zout.

Jan van Veldhuizen, Kortenhoef