Het doel van de kerkdienst is niet alleen warme saamhorigheid van de mensen, met koffiedrinken na de dienst, stelt lezer Hendrik van Deijk. In een kerkdienst horen Gods wonderbaarlijke woorden centraal te staan, en kennis van de grondtalen is daarvoor onontbeerlijk.
Onder de kop ‘De pastor doet zijn intrede in de Protestantse Kerk’ wordt gemeld dat de aankomende synode zal instemmen met een voorstel voor een pastorale opleiding zonder studie van de grondtalen van de Bijbel (Trouw, 26 mei). Het lijkt mij een ongelukkig keuze voor de toekomst van de kerk.
In tijden van financiële nood in de kerkelijke gemeente zijn er altijd mensen te vinden die willen voorgaan en verkondigen, zonder kennis van de grondtalen van de Bijbel. Dat geldt ook voor de kerkelijk werker met een hbo-opleiding. Hoewel deze mensen waardevolle bijdragen aan het kerkelijk werk leveren, schieten ze tekort waar het om Bijbelse verkondiging gaat.
Ik maak dat de laatste tijd vaak mee. Kerkelijk werkers, ouderlingen, aardige mensen vol goede wil, stellen in de dienst zaken aan de orde die hen raken. Ze vinden die op internet of elders. Zo gebruikte onlangs een predikant in opleiding een tekst van Marianne Williamson, een spirituele auteur bekend van het televisieprogramma van Oprah Winfrey. Religieuze taal, maar zonder enig verband met een reddende en bevrijdende God. Anderen spreken de Godsnaam uit, of gebruiken Hebreeuwse woorden die ze een eigen inhoud geven. Blijkbaar wordt er toch een gemis gevoeld.
Het doel en de zin van de kerkdienst wordt zo gevonden in warme saamhorigheid van de mensen, met koffiedrinken na de dienst, waar we oog hebben voor elkaars welzijn.
Nog steeds spreken velen clichématig over inperkende 'geboden’
Ik ervaar meer en meer dat ik daardoor een tekort beleef. De vraag dringt zich bij mij op of de kerkdienst niet allereerst een dienst aan God is door Hem te eren voor Zijn grote daden en richtingwijzende woorden, ook al omdat we die in onze seculiere maatschappij steeds moeilijker verstaan.
Ik denk dat de hoofdtaak van een pastor is die wonderbaarlijke woorden en daden in de dienst centraal te stellen. Luther stelde in zijn tijd vast dat priesters het Onze Vader niet kenden en kennis misten van de door God bij de Sinaï gesproken woorden. Daar wilde Luther wat aan doen, ook met zijn Bijbelvertaling.
Desondanks is het besef dat het bij de Sinaï om woorden van bevrijding gaat, geen gemeengoed. Nog steeds spreken velen clichématig over inperkende ‘geboden’ in plaats van bevrijdende woorden (ook in Trouw) terwijl in de Hebreeuwse grondtekst ‘al deze woorden (debariem)’ staat, niet ‘tien’ en er is ook geen sprake van ‘geboden’. Om dit te proeven en te ontdekken heb je kennis van de grondtalen nodig. De onopgeefbare verbondenheid met Israël is allereerst te vinden in het delen van dezelfde bronteksten en in het bestuderen en uitleggen daarvan. Als we dat niet kunnen, raakt die verbondenheid uit zicht.
We raken de Bijbelse nuance kwijt
Van de theologische opleiding is 70 tot 80 procent gericht op het verstaan van de grondtekst en aan de Bijbel ontleend systematisch en ethisch denken. Daarnaast bestaat een afdeling praktische theologie, gericht op het samenkomen en de communicatie teneinde de boodschap over te laten komen.
Die inhoud verschraalt zonder een goed verstaan van de grondteksten. Het besef van de inhoud van het Hebreeuwse dabar (door Martin Buber vertaald als Worttat, woord en daad ineen) komt niet voort uit de Nederlandse vertaling van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) of de Bijbel in eenvoudig Nederlands.
In tijden van krimp moeten we ons blijven afvragen waar het om gaat. Als we bedrijfsmatig denken over de kerk, letten we op de financiële middelen. De kern van het geloof berust dan niet meer op Gods Woord, maar op het in stand houden van de organisatie, kerkgebouwen en predikantsplaatsen. Aandacht voor de menselijke verbondenheid is in de kerkelijke opleiding vanzelfsprekend, maar niet genoeg. We raken dan de Bijbelse nuance kwijt. Dan ontstaat de nuance door uitholling.
Lees ook:
De pastor doet zijn intrede in de Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk in Nederland introduceert mogelijk een nieuwe functie: die van pastor. Deze krijgt net als de predikant de bevoegdheid om te preken, te dopen, het avondmaal te leiden, huwelijken te sluiten, de zegen uit te spreken.
Een krimpende kerk vraagt niet om Grieks of Hebreeuws, maar om vindingrijkheid
Niet elke situatie vraagt om eenzelfde predikant, schrijven aanstaand predikant Tom Mikkers en student Jaap Marinus.
