De huisarts is de parel van de Nederlandse zorg, voorkom dat die uitsterft

Ooit was het een ‘roeping’ maar gelukkig is de huisarts met zijn tijd meegegaan en geprofessionaliseerd. Zij – de beroepsgroep telt sinds een paar jaar meer vrouwen dan mannen – werkt in een praktijk die wordt gerund als bedrijf en wil, net als iedereen, ook graag een goed leven waarin niet alles om werken draait. Maar dat blijkt, zo leren de resultaten van een enquête onder zeshonderd huisartsen, steeds minder haalbaar. De balans werk-privé is zoek, nacht- en weekenddiensten zijn zwaar, er is gebrek aan ondersteunend personeel, de administratieve rompslomp is groot en de huisarts krijgt steeds meer taken die elders in de zorg blijven liggen.

Per saldo heeft dat enorme gevolgen. Ruim de helft van de huisartsen weet niet of zij in het vak willen blijven, ieder jaar haken 45 huisartsen jonger dan vijftig jaar af. Op korte termijn dreigt er echt een crisis, voorspelt onderzoeksbureau Nivel: er zijn dan gewoon te weinig huisartsen. Nu al is het problematisch om, zeker in landelijke gebieden en in achterstandswijken, een vervanger te vinden voor een huisarts die met pensioen gaat.

Wisselende gezichten

De ergste tekorten worden net als elders in de zorg opgelost met zzp’ers en commerciële organisaties. Maar dat is duur. Onduidelijk is ook wat dit betekent voor de kwaliteit van de zorg, al die wisselende gezichten voor de patiënt. Juist het goede contact met patiënten, vaak opgebouwd gedurende vele jaren, draagt bij aan het succes van ‘onze’ huisarts.

En wat betekent het als de huisarts steeds vaker nee moet verkopen aan patiënten, omdat zij zo lang hard werken niet meer kan bolwerken? Wat betekent dat voor de rest van de zorg, voor de totale zorgkosten – en dus de premies?

Huisartsen behandelden de afgelopen jaren met hun praktijkondersteuners (POH-ggz) vrijwel alle nieuwe patiënten met lichte psychische klachten, waardoor de ggz-wachtlijsten niet nóg langer werden. Zo weet de huisarts ook al decennialang dure ziekenhuiszorg te voorkomen, door zelf kleine ingrepen of controles uit te voeren.

Werken met wachtlijsten

Als zelfs de huisarts, overwerkt of geplaagd door personele tekorten, met wachtlijsten moet gaan werken, wat blijft er dan over van de zo vaak geroemde Nederlandse zorg?

Internationaal scoort de Nederlandse gezondheidszorg altijd hoge ogen, zo efficiënt en kostenbewust is zij georganiseerd. Huisartsen zijn daarbij onmisbaar. Ze bieden goede zorg, die voor iedereen bereikbaar is. Maar hoe lang zal het pareltje aan de kroon van de Nederlandse zorg nog fonkelen? Versterking van de beroepsgroep is echt noodzakelijk. Zorgverzekeraars, huisartsenorganisaties én overheid moeten voorkomen dat de poortwachter van de zorg instort.