De BBB kwam ook voor Trouw niet uit de lucht vallen

Dat de partij van Caroline van der Plas zo’n klapper zou maken was niet te voorzien, maar waarom schakelde de redactie vlak voor de verkiezingen niet een tandje bij met de BBB?

De kwestie

BBB is op 15 maart winnaar van de ­verkiezingen voor provincies en Eerste Kamer: de grootste partij.

De standpunten

Had Trouw deze opmars in de peiling? In de maand voor de verkiezingen staat ‘BBB’ 46 keer in Trouw-artikelen, tegenover bijvoorbeeld 68 keer ‘CDA’, 71 keer ‘GroenLinks’ en 90 vermeldingen voor ‘VVD’.

De BBB-lijsttrekker voor de senaat Ilona Lagas is in de laatste zes weken voor de verkiezingen niet in de krant te vinden. De meeste van haar collega-lijsttrekkers een enkele keer, met uitzondering van Edith Schippers: 18 vermeldingen. Schippers (VVD), Mei Li Vos (PvdA), Annabel Nanninga (Ja21) en Theo Bovens (CDA) worden uitgebreid geïnterviewd.

Een groot deel van de BBB-vermeldingen in de krant komt voor rekening van columnisten en opinieschrijvers. Eén groot artikel gaat over BBB: met vragen over de kracht van de partij als het aankomt op meebesturen.

Van de vijftien mensen die op de dag van de verkiezingen in de krant vertellen over wat ze gaan kiezen, stemt er één BBB. PvdA en GroenLinks worden twee keer genoemd, net als de PVV. Sommigen twijfelen nog.

“Bij ons plan voor de verkiezingen sprongen aan de rechterkant Ja21 en BBB eruit”, licht de chef van de politieke redactie toe. “Van Annabel Nanninga van Ja21 wisten we al meer dan van BBB-lijsttrekker Lagas, daarom interviewden we haar samen met Vos van de PvdA.” Edith Schippers is volgens hem een ‘geval apart’: een oude bekende en misschien wel de nieuwe VVD-leider.

“De vragen die er waren over BBB, hebben we in dat grote achtergrondstuk beantwoord”, zegt de chef politiek. “We wisten dat BBB een klapper zou maken, dat het zo groot zou worden wist niemand, ook opiniepeilers niet.” In de laatste week kreeg hij van de redactie in Amsterdam wel het verzoek ‘meer te doen aan BBB’, een concrete vraag om mee aan de slag te gaan haalde hij daar niet uit.

De terughoudendheid met BBB kwam volgens deze chef ook door de ervaring van vier jaar geleden, toen ­Forum voor Democratie deze verkiezingen won en achteraf ‘de media in het algemeen’ het verwijt kregen de partij van Baudet kritiekloos aandacht te hebben gegeven.

Dat denkt ook een van de twee ­binnenlandverslaggevers die deze verkiezingen volgden. “Dat is achteraf onterecht, BBB lijkt een stuk serieuzer dan Forum. Daarnaast ging het ons om de provincie en om de inhoud: de thema’s die voor provincies van belang zijn. We hadden daarvoor een plan gemaakt en die artikelen vroegen veel aandacht.”

Dat een enkele BBB-stemmer de krant haalde tussen veertien andere kiezers, kwam doordat de Brabantse correspondent was afgereisd naar een kleine gemeente. Twee verslaggevers stonden elders.

Achteraf had de redactie wel moeten beseffen dat stikstof, het grote punt van BBB, het centrale thema werd, zegt de binnenlandredacteur. “Waar ik het zelf heb laten liggen, is dat we vanuit de binnenlandredactie geen verhaal hebben gemaakt over wat de kiezer straks verwacht van BBB. Ook op andere thema’s dan stikstof. Denk aan wonen of windenergie.”

Dat lijkt op de conclusie van een evaluatie van het werk van de politieke redactie, uitgevoerd door een van de chefs die wekelijks de dagelijkse nieuwsstroom bestieren. “Ik denk dat onze lezers niet wisten waar de BBB, buiten stikstof, voor stond toen de overwinning bekend werd”, zegt zij. “Ik had daar ook zelf beter op moeten letten. We dachten: de partij heeft maar één zetel in de Tweede Kamer en peilingen zeggen niet alles.”

De binnenlandverslaggever bestrijdt het idee dat Trouw geen voeling heeft met ‘de regio’. “De redactie heeft reportages gemaakt over wat er leeft, bijvoorbeeld bij boeren. Onvrede over politiek komt ook ruim in de krant.”

Het oordeel

Lezers zullen het waarderen dat Trouw de campagnes vooral inhoudelijk beschreef. Dat kwam door het plan vooraf. Nadeel van zo’n stevige artikelenlijst kan zijn dat er minder ruimte is om in te springen op een onverwachte ontwikkeling, zoals de extra grote groei van BBB in de laatste week.

Ook valt op dat de verantwoordelijkheid voor de verkiezingsaanpak bij verschillende personen ligt (een verwijt dat de krant vaak optekent over andere organisaties). Houd ruimte open in het mooie plan vooraf, zodat meer suggesties ontstaan dan ‘doe meer met BBB’. En laat een persoon overzicht houden.