Nederlandse kinderen beheersen de basisvaardigheden niet, wordt vaak geconstateerd. Concentreer je daar dan ook op, betoogt docent Anne-Marie van Hulten. Dat betekent heel ouderwets: oefenen, oefenen, oefenen.
Een woordenboek kunnen raadplegen, een bijsluiter van een medicijn kunnen lezen en een brief kunnen schrijven: basisvaardigheden die je dagelijks paraat moet hebben. Toch slagen we er, als een van de rijkste landen ter wereld, niet in om onze kinderen deze vaardigheden voldoende bij te brengen en op het juiste niveau te krijgen.
Ook de onderwijsinspectie uit haar zorgen hierover in haar jaarlijkse rapport. Het onderwijs moet meer aandacht besteden aan de basisvaardigheden. Structurele veranderingen zijn nodig.
Wat verwacht de maatschappij van de docenten/leerkrachten en hoe bereiden scholen zich daarop voor? Natuurlijk moet het ondewijs inspelen op individualisering, digitalisering, globalisering en vergrijzing. Maar het onderwijs heeft nóg een noodzakelijke maatschappelijke opgave en dat is de kinderen geletterd en gecijferd van school laten gaan. Om dit te bereiken moeten we focussen op het aanleren van de basisvaardigheden: lezen, schrijven en rekenen.
Herhalen, voordoen, oefenen
Daarnaast moet het basisonderwijs meer de nadruk leggen op directe instructie: uitleggen, herhalen, voordoen en interactief oefenen. In de brugklas merken we dat de leerlingen de stof slecht kunnen onthouden. Dat is niet zo gek, want memoriseren vraagt om veel schrijfwerk en daarvan komt in de praktijk weinig terecht. Laat het basisonderwijs daaraan dus meer aandacht besteden, want met de hand geschreven aantekeningen blijken dieper verwerkt en beter onthouden te worden dan ingetoetste.
Basisvaardigheden zijn ook van groot belang om de overgang naar de middelbare school beter te laten verlopen. Leg op de basisschool daarom al uit hoe leerlingen woordjes Engels het beste kunnen leren. Leer hen hardop lezen, schrijven, oefenen, herhalen, eventueel nog oefenen via WRTS of andere sites die digitale oefeningen aanbieden. Laat leerlingen boeken lezen en daarover discussiëren met elkaar. Kinderen zullen dan zelf inzien dat de stof beter beklijft en een boek beter wordt begrepen.
Mijn laatste argument voor het aanleren van basisvaardigheden is dat het leidt tot minder ongelijkheid tussen kinderen. Ook volgens de onderwijsinspectie worden gelijke kansen deels bepaald door de mate waarin de basisvaardigheden op orde zijn. “Als je mee kunt met taal en rekenen, dan pas kan je potentie worden benut.”
Schoolloopbaan
Kortom, het onderwijs moet back to basic. Gericht bezig zijn met basisvaardigheden draagt bij aan een goede ondergrond, de basis waarop leerlingen hun schoolloopbaan en hun toekomstige carrière verder kunnen ontwikkelen. Hier zal het basisonderwijs dus allereerst werk van moeten maken.
Lees ook:
Er komt een menukaart met onderwijsprogramma’s. Maar hoe weet je welk programma werkt?
In het Nationaal Programma Onderwijs presenteert het kabinet deze week een ‘menukaart’ met onderwijsprogramma’s die bewezen effectief zijn in de klas. Er is een ongekend bedrag van 8,5 miljard euro voor vrijgemaakt. Maar kan dat wel: ‘bewezen effectief’ onderwijs?
