Coronazorg voor kwetsbaren regel je op de markt

De gezondheidsverschillen in ons land zijn groot en hardnekkig. Mensen met een laag inkomen en minder ­opleiding leven gemiddeld zeven jaar korter en achttien jaar minder in goede gezondheid dan mensen die een diploma van hogeschool of universiteit hebben. De coronacrisis dreigt deze kloof te vergroten. Het wordt steeds duidelijker dat het ­virus harder toeslaat in kwetsbare wijken. Mensen leven er dichter op elkaar, kunnen in hun beroep geen afstand houden of thuiswerken of hebben geen auto om naar een teststraat te gaan. Hierdoor neemt de kans op een besmetting toe. Het is niet dat de mensen niet willen, de omstandigheden belemmeren hen om zich aan beschermende maatregelen te houden, zich te laten testen of te vaccineren.

Met een slechtere gezondheidstoestand heb je ook meer kans op een slechte prognose na besmetting. Arme Nederlanders hebben een twee keer grotere kans om aan Covid-19 te overlijden dan rijke Nederlanders van dezelfde leeftijd, stelt de Amsterdamse hoogleraar sociale epidemiologie Anton Kunst. Mensen met een migratieachtergrond worden vier keer zo vaak opgenomen in het ziekenhuis, meldt de GGD ­Amsterdam. Armoede en gezondheidsproblemen spelen daarin mee.

Een testbus in Delfshaven

Huisartsen, zeker in kwetsbare wijken zoals het Rotterdamse Delfshaven, ervaren dat dagelijks: meer opnamen en sterfte onder arme mensen en migranten. Daarom schreven ze vorig najaar samen met ons samenwerkingsverband ‘Delfshaven Helpt’ (opgericht na de coronauitbraak) hierover een brandbrief naar de gemeente. Een van de resultaten was een testbus in Delfshaven en nu zelfs een vaste testlocatie. ­Dagelijks laten tweehonderd mensen zich testen. Als je de drempels weghaalt, willen mensen wel.

Tijdens de vaccinatiecampagne merkten huisartsen dat bewoners van onze wijken zich ook minder ­laten prikken. Mensen twijfelen vanwege onrust en desinformatie op sociale media. Om een vaccinatie­kloof te voorkomen, zijn huisarts Shakib Sana en Robin Peeters, hoofd corona-afdeling van het Erasmus MC, een landelijke petitie begonnen voor een snelle en toegankelijke informatievoorziening. Minister De Jonge reageerde, bracht een bezoek aan onze wijk en beloofde meer ­inzet. Onze huisartsen wachtten niet af. Vanuit hun motivatie om de gezondheidskloof niet verder te vergroten gingen ze zelf de Delfs­havense markt op. Samen met medische studenten en de buurtmaatjes van Delfshaven Helpt staan ze hier al zes zaterdagen met informatie en de mogelijkheid direct te prikken. Al snel deden de GGD en ziekenhuizen enthousiast mee en sloeg de actie over naar andere kwetsbare wijken in Rotterdam. Met steun van welzijnspartijen, migrantenorganisaties, burgemeester en politiek.

Gelijke behandeling volstaat niet

Gelijke behandeling volstaat niet: om gelijke kansen te creëren, moet je groepen met taal- en informatieachterstand extra inzet geven. Zeker ook om het gegroeide wantrouwen in overheidsinstanties – na onder meer het toeslagenschandaal – te overwinnen.

Huisartsen kunnen deze kloof overbruggen, merken wij op de markt. Zij kennen hun patiënten en in hun eigen huisartsen hebben mensen nog vertrouwen. Zeker wanneer die op hun vrije zaterdag op de markt komen, vragen beantwoorden en helpen gezondheidsverklaringen in te vullen. Misschien kan ook het achterstandsfonds, ingesteld voor huisartsen in kwetsbare wijken, worden ingezet zodat huisartsen dit langer volhouden. Een tweede succesfactor is dat er direct geprikt kan worden. Net als laagdrempelige testlocaties blijkt vaccineren in de wijk te werken.

Veel mensen in onze wijken hebben het gevoel dat ze er niet toe doen, dat ze achtergesteld zijn. Dat is helaas ook zo. Met een testlocatie in de wijk, prikken op plekken in de wijk zoals buurthuizen, markten en moskeeën in combinatie met voorlichting door huisartsen kunnen we dat gevoel doorbreken en zo de ­gezondheidskloof verkleinen.

Lees ook:

Mensen met een praktische opleiding of bijstandsuitkering gingen minder vaak naar de teststraat

Praktisch-opgeleiden en mensen met een bijstandsuitkering lieten zich minder vaak bij de GGD op corona testen dan andere groepen, zo bleek vorige maand.

Willen we arbeidsmigranten helpen? Ga controleren, controleren, controleren, zegt Mira Feticu

Publiciste Mira Feticu tekende schokkende ervaringen op van Oost-Europese migrantenwerkers. Hun herkomstlanden moeten hen veel beter informeren, betoogt ze. Maar ook Nederland moet aan de slag: veel meer controles, en échte sancties.