Convenanten tegen schending van mensenrechten mislukt? We zijn juist op de goede weg!

In andere landen kijkt men met belangstelling, soms jaloezie of verbazing naar wat Nederland doet op het gebied van mensenrechten en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar het resultaat lijkt vaak niet verder te reiken dan het opstellen van het zoveelste mooie document, zo constateerde ook het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Onder de kop ‘Convenanten tegen schendingen van mensenrechten mislukt’ schreef Trouw (15 juli) erover.

Straks zijn de mooie keitjes op de pleinen verantwoord gedolven

Mislukt? Zeventig Nederlandse kledingbedrijven waaronder G-star en Zeeman maken vanwege het convenant hun toeleveringsketens transparant. Zo kan veel sneller worden nagegaan of ze betrokken zijn bij misstanden. Duitse kledingconcerns willen aansluiten. Binnen het voedingsconvenant zijn afspraken die uitbuiting moeten aanpakken bij het tomatenplukken in Zuid-Europa en bij de bananenoogst wereldwijd. Gemeenten worden lid van het Nederlands-Belgische natuursteeninitiatief TruStone, waardoor de mooie keitjes op pleinen straks verantwoord zijn gedolven. En bij het metaalconvenant is een Europese werkgeversorganisatie aangesloten, die ook wil leren.

Het pensioenconvenant concludeerde na onderzoek dat bedrijven die sociale normen respecteren, beter presteren. Meerdere partijen werken aan de productie van palmolie, die milieu- en sociaal-technisch verantwoorder moet. Bedrijven worden bewuster.

Tja, het glas is half leeg of half vol. Bij de geboekte en te boeken resultaten komt de volgende overweging: wetgeving is gewenst. Die vergroot de noodzakelijke betrokkenheid van bedrijven. Zo zou elk groter bedrijf eraan gehouden kunnen worden om de risico’s op schendingen van internationale afspraken te onderzoeken, zoals op het gebied van arbeidsrechten, milieu, gender en corruptie. Dat helpt, en internationale opschaling helpt nog meer.

Uitvoering van potentiële wetgeving kan echter alleen duurzaam door alle belanghebbenden erbij te betrekken: vakbonden, clubs als Amnesty en Oxfam. Daar hameren de Oeso en de VN (Guiding Principles) terecht op. Zij die de grootste risico’s lopen, moeten meepraten en meedenken over oplossingen, en over de evaluatie van maatregelen. Hier, maar ook ver weg. Zo bezien zijn de zogeheten IMVO-convenanten op zijn minst een goede oefening voor wat komen gaat. Op zijn best geven ze Nederland een belangrijke voorsprong over het ‘ hoe’. Klopt de Trouw-kop? Ik denk van niet.

Lees ook:

Afspraken tussen bedrijven zijn mooi, maar ze helpen niets tegen uitbuiting, geweld en landroof

Nederlands beleid om via convenanten misstanden in wereldwijde productieketens aan te pakken, heeft niet gewerkt.

Opeens neemt Lidl mensenrechten serieus

Doen supermarkten genoeg aan misstanden in hun toeleveringsketens of moet er wetgeving komen?