ChatGPT is een hulpje om in de gaten te houden

ChatGPT kan pillen voorschrijven, scripties samenstellen, werkstukken schrijven, sinterklaasgedichten maken, individuele rondreizen bedenken voor toeristen, profielen van mensen en analyses van bedrijven maken en ongetwijfeld inschatten of een land een oorlog kan winnen of niet. Varianten van ChatGPT kunnen illustraties maken en foto’s samenstellen.

Staan we met chatbots of beter gezegd chatrobots als ChatGPT aan de vooravond van een nieuwe digitale stap, zoals de invoering van Windows, microchip, smart­phone en zoekmachine? Of is het slechts het slim en supersnel combineren van artificiële intelligentie en data-aggregatie? Een soort Google plus. Want dat is wat ChatGPT van het bedrijf Open­IA doet. Inmiddels kon u in deze krant al tal van verhalen lezen over de mogelijkheden en gevaren van deze chatrobot. Ik vraag me af wat de gevolgen zijn voor de journalistiek.

Trouw-redacteur Daan Marselis gebruikt het regelmatig voor het opsporen en snel doorzoeken van rapporten over een bepaald onderwerp. Chef opinie, Monic Slingerland, maakt zich daarentegen zorgen over het moment dat zij de eerste brieven van lezers en opiniebijdragen toegestuurd zal krijgen die met ChatGPT zijn geschreven. Kan ze die herkennen?

Samen met Daan Marselis vroeg ik aan ChatGPT wat de voor- en nadelen zijn voor de journalistiek. Het antwoord van ChatGPT: De voordelen zijn efficiëntie, het versnellen van de productie van nieuwsartikelen door het bieden van snelle samenvattingen van gebeurtenissen en mogelijke invalshoeken voor onderzoek. ChatGPT kan helpen bij gepersonaliseerde content voor individuele lezers op basis van voorkeuren en lezersgedrag. Het kan helpen bij het snel verifiëren van feiten en claims.

Je door een brij informatie worstelen

De nadelen zijn het gebrek aan menselijk begrip. ChatGPT kan beperkt zijn in het begrijpen van context van een gebeurtenis of situatie, het kan vooroordelen van de datasets waarop het is getraind weerspiegelen en het kan leiden tot oneerlijke of onnauwkeurige berichtgeving.

Conclusie van ChatGPT zelf: “Het is daarom belangrijk om de rol van ChatGPT te begrijpen en te gebruiken als hulpmiddel in plaats van als vervanging van menselijke journalistiek. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om het werk van journalisten te ondersteunen bij het onderzoeken en rapporteren van verhalen’’.

Het menselijke oordeel en begrip lijken mij belangrijke kwalificaties in de journalistiek om feiten en gebeurtenissen te wegen. Bovendien moet je zeer argwanend kijken welke feiten en gebeurtenissen door de algoritmes van ChatGTP worden opgediend. Daan Marselis vreest vooral dat er twijfel zal ontstaan over de authenticiteit van bronnen en dus de waarheid van bevindingen: “Oftewel: hoe gaat artificiële intelligentie beïnvloeden wat wij voor waarheid aannemen?” Daar staat tegenover dat het ons ook kan helpen efficiënt door een brij informatie heen te worstelen, mits je de goede vragen stelt. Inmiddels zijn er al programma’s op de markt gekomen (onder andere van ChatGPT zelf) om teksten van chatrobots te herkennen.

Persoonlijk kan ik nog niet helemaal overzien wat de gevolgen zijn van ChatGPT voor de journalistiek. Wat ik wel zeker weet is dat er misbruik van zal worden gemaakt, zoals we nu al ondervinden met nepnieuws dat op grote schaal wordt verspreid via sociale media en soms ook de reguliere journalistiek op het verkeerde been kan zetten, als je niet goed oplet. ChatGPT kan een goede assistent zijn maar ook onze grootste vijand worden.

De komende twee weken verschijnt deze rubriek niet wegens vakantie