Borrelpraat. Ja, daar zijn ze goed in, bij Shell

Begin juni meldde NRC dat de voormalige Nederlandse ambassadeur in Nigeria, Robert Petri, informatie had gelekt aan Shell. Eind 2017 liep er een strafrechtelijk onderzoek naar het concern, dat samen met het Italiaanse oliebedrijf Eni bijna een miljard dollar smeergeld zou hebben betaald voor het verkrijgen van ontwikkelrechten op het reusachtige Nigeriaanse olieveld OPL 245. Petri was destijds ambassadeur. In het kader van het onderzoek vertrok een delegatie van de Fiod naar Nigeria om informatie te verzamelen, een uiterst vertrouwelijke missie.

Kort voor de komst van de rechercheurs ging Petri samen met zijn vrouw op visite bij de hoogste baas van Shell in Nigeria.

Petri schijnt een man te zijn die, volgens personeel, in de eetkamer van de ambassade poppetjes van zwarte dienstmeisjes liet neerzetten ter decoratie. Zo’n detail prikkelt de verbeelding. Ik zie hem meteen zitten, daar bij die hoge pief van Shell. Glaasje single malt erbij, sigaartje. Herinneringen ophalen aan het corps. De echtgenotes keuvelen met elkaar over het leven als expat in zo’n vies, arm land. Niemand heeft het over de, volgens een berekening van het Duitse onderzoeksinstituut Cesifo, 16.000 dode Nigeriaanse baby’s in alleen al 2012 als gevolg van olielekkages.

En dan, als het einde van de fles in zicht komt, verklapt ­Petri aan de Shell-baas dat de Fiod in aantocht is.

Een uitzondering? In NRC reageerde oud-diplomaat Hans Smaling op de berichtgeving rond Petri. Volgens Smaling, die tussen 2015 en 2018 in Nigeria actief was in de nieuwe functie van ‘diplomatieke regional business developer’, is de corruptie in Nigeria alomtegenwoordig. Bedrijven bereiken er niets zonder vuile handen te maken. En wat betekent dat voor Nederlandse diplomaten? Smaling: ‘In feite moest ik namens de Nederlandse overheid de belangen van de bv Nederland pushen en indirect vormen van mogelijke corruptie faciliteren’.

Een uitzondering? In november 2019 bracht Mark Rutte een bezoek aan de Nigeriaanse president Muhammadu Buhari. Enkele bestuursvoorzitters van Nederlandse bedrijven reisden met hem mee, onder wie Ben van Beurden van Shell. Tegen Shell liep toen dus al dat strafrechtelijke onderzoek. Geeft niks. Glaasje whisky erbij. ‘Kun jij niet een leuk nieuw belastingvoordeeltje fixen, Mark, nu dat geintje met die dividendbelasting mislukt is?’

De strafzaak rond de vermeende smeergeldpraktijken van Shell ligt in Nederland momenteel stil. Maar in Italië, waar eenzelfde zaak gaande is, eiste het Openbaar Ministerie afgelopen dinsdag forse celstraffen tegen vier voormalige bestuurders en werknemers van Shell. Toen Shell op OPL 245 aasde, voerden adviseurs van het bedrijf informele gesprekken met politici en tussenfiguren, waarbij volgens hun mailwisselingen ook aan de orde kwam wat men zoal op het ‘verlanglijstje’ had staan. In een getapt telefoongesprek noemde bestuursvoorzitter Van Beurden die mailwisselingen ‘borrelpraat’.

Borrelpraat. Ja, daar zijn ze goed in, bij Shell.

Schrijver Jamal Ouariachi vervangt deze zomer columnist Stevo Akkerman. Lees hier eerdere columns van Ouariachi terug.