Blackwashing? Ik schoot om het halfuur in een lachstuip vanwege dat woord

Sinds een jaar of tien is antiracisme­-activisme volledig beheerst geraakt door postmoderne theorievorming, hoofdzakelijk afkomstig uit de ­Verenigde Staten. Dat is niet zonder positieve resultaten gebleven. Een groot deel van Nederland is van zijn Zwarte Piet-verslaving af, de overheid heeft het ­slavernijverleden erkend en er excuses voor aangeboden. Mooie mijlpalen.

Maar ook is er een complete schaduw­industrie opgetuigd van Diversiteit & Inclusie-trainingen, workshops en Room 101-sessies. D&I-dominees verdienen goud geld met lariekoek, maar iedereen doet mee, want niemand wil een racist zijn.

Het leverde ons een woordenboek van Nieuwspraak op en een postmodern wetboek van cancelrecht. Activisten die voor andersoortige zaken streden, kopieerden de methodes en de orthodoxie van wat men een tijdlang trots ‘woke’ noemde, tot woke een scheldwoord werd.

Debat is uit den boze

Sommige feministen herdoopten zich tot intersectioneel feminist. De Pride-vlag kreeg er een kleurendriehoek bij, de ‘Progress-vlag’, die weinig met seksuele oriëntatie van doen had en veel met huidskleur en genderidentiteit. Validisme werd een halsmisdaad, aandoeningen als ‘neurodivergentie’ werden uit neurodivergente duimen ­gezogen, feministen die moeizaam verworven vrouwenrechten verdedigden, heetten voortaan Terf (trans-exclusionary radical ­feminist, red.) en verder was in al die ­bewegingen ongeveer hetzelfde gaande: er werden safe spaces geëist, debat was uit den boze, mensen met tegengestelde ideeën moesten van universiteiten geweerd worden en in de culturele wereld brak om de week een koortsaanval uit rond het fenomeen culturele toe-eigening.

Modeontwerpers die zich lieten inspireren door, pakweg, Afrikaanse kledij, kregen het verwijt van ‘fashion kolonialisme’. Schrijvers die zich – ongehoord! – probeerden in te leven in anderen konden rekenen op zware kritiek en cancelacties. In Hollywood mochten hetero’s geen homo’s meer spelen en acteurs die het waagden iemand met een handicap te spelen zonder zelf een handicap te hebben, moesten aan de schandpaal.

De gifplant die zij zelf heeft gezaaid

Afgelopen week heb ik vaak teruggedacht aan een kwestie uit 2020, waarbij de Israëlische actrice Gal Gadot van whitewashing werd beschuldigd, omdat zij de rol van Cleopatra had geaccepteerd in een nieuwe Hollywood-biopic over de beroemde Egyptische vorstin. Hevige discussies ontstonden over de huidskleur van een al ruim tweeduizend jaar dode vrouw.

Onlangs ging op Netflix de serie Queen Cleopatra in première, met de zwarte Britse actrice Adele James in de titelrol. Onmiddellijk barstte er vanuit Egypte protest los: de makers zouden de historische werkelijkheid geweld aandoen. Ze maakten zich schuldig aan, hou je vast, blackwashing.

Blackwashing. Een paar dagen achtereen ben ik om het halfuur in een lachstuip geschoten vanwege dat woord.

Vroeg of laat bijt elke ideologie in de ­gifplant die zij zelf heeft gezaaid. Trouwens, als je je hoofd een kwartslag draait, doet die driehoek van de Progress-vlag wel erg denken aan het zijaanzicht van de piramide van Cheops. Schandalig, eigenlijk.