Bij het CDA is de rogge misschien wel dunner dan ooit

Bijzondere brief in de krant, gisteren. Een 95-jarige lezer laat weten dat hij al sinds zijn achttiende op het CDA heeft gestemd – dat moet dus begonnen zijn bij een van de drie partijen die in 1980 in elkaar opgingen – maar dat het nu afgelopen is. De onzorgvuldige en onsmakelijke strijd om het leiderschap, waarbij Hugo de Jonge uiteindelijk toch pootje werd gelicht, doet bij M. Boogaard uit Barendrecht de deur dicht. “Mijn stem gaat niet meer naar het ‘christelijke’ CDA.”

Dat mag de partij zich aantrekken, met als kanttekening dat deze gang van zaken even treurig zou zijn als het een niet-christelijke partij betrof. Dolken in de rug worden nergens gewaardeerd, en toch – het vlees is zwak – overal geplaatst waar gevochten wordt om de macht, niet alleen in de politiek. Intussen is het de vraag, als het dus niet gaat om de onderlinge broeder- of zusterliefde, wat dan wel specifiek christelijk of christen-democratisch is aan het CDA. Van mij hoeft het niet, ik houd niet zo van de verzuilde politiek, maar het is nogal armetierig als een partij alleen maar ‘breed’ of ‘volks’ wil zijn en altijd ‘het midden’ zoekt. Dan hangt je positie per definitie af van die van anderen.

Het maakt de partij ook kwetsbaar, iedereen kan zijn eigen overtuigingen op het CDA projecteren, de koers is nooit een uitgemaakte zaak. Trok de conservatieve Sybrand Buma de partij in rechts-nationaal vaarwater, de ogen gericht op de angstige burger, De Jonge leek wat ruimer te denken, en nu treedt dus Wopke Hoekstra aan, een half jaar geleden naar eigen woorden nog te veel ‘bestuurder’ om lijsttrekker te worden, maar inmiddels toch gemotiveerd genoeg om het vaandel te dragen. Welke kant wil hij op?

Een partij op zoek naar een verhaal

Peilingen suggereren dat CDA’ers veel van hem verwachten, maar ik weet niet of hun enthousiasme de man betreft of zijn overtuigingen. Op grond van zijn cv (praeses van het Leidse studentencorps Minerva, gewerkt bij Shell en McKinsey) krijg je wel een bepaalde indruk, en in zijn HJ Schoo-lezing klonk hij erg benauwd (‘Onze cultuur en identiteit worden weggerelativeerd’), maar het kan zijn dat we hem daar niet aan op mogen hangen. NRC tekende op dat ‘leiders van andere partijen zich afvragen of Hoekstra wel echt overtuigingen hééft’.

Het CDA is al heel lang een partij op zoek naar een verhaal, om vervolgens uit te komen bij een man. In 1998 al vroeg Jos van Gennip, directeur van het Wetenschappelijk Instituut, om een ‘nieuw verhaal’, vooral omdat ‘het aantal betrokkenen bij de kerk zo is geslonken’. Hij deed dat bij de presentatie van het boek ‘De rogge staat er dun bij’, naar een uitspraak van partij-prominent Jan de Koning. Afgelopen maandag verwees Jan Schinkelshoek, oud-Kamerlid van het CDA, naar diezelfde woorden. Volgens hem oogt de rogge nu ‘misschien wel dunner dan ooit’ en is het aan Hoekstra om ‘het oude verhaal onorthodox een nieuwe lading te geven’. Het CDA moet in elk geval, aldus Schinkelhoek, ‘geen VVD-light willen zijn’.

Zondagochtend zag ik Hoekstra bij Wakker Nederland. Hem werd gevraagd waarin hij verschilt van Mark Rutte. Er kwam geen antwoord.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees ze hier terug. Abonneer je op zijn column in onze mobiele app en lees hem als eerste.