Big data en gps geven controle in corona-aanpak, gebruik die mogelijkheid

De Nederlandse overheid lijkt te kiezen voor een geavanceerde strategie om de uitbraak van het coronavirus te beheersen. Achteraf zal het makkelijk oordelen zijn of deze strategie de juiste was. Op dit moment kunnen we vaststellen dat er zorgvuldig denkwerk van experts in deze strategie zit, en dat zij veel informatie nodig hebben om het beleid op het juiste moment te kunnen bijstellen.

Tijdig aangepast beleid kan ervoor zorgen dat de intensive-careafdelingen in ziekenhuizen niet overbelast raken, en de gezondheidsschade beperkt wordt. Daarnaast kan die informatie bijdragen aan het maatschappelijke vertrouwen in het beleid van het RIVM. Dat is van groot belang om de burger te motiveren om de ­– soms grote – offers te brengen.

Na de huidige periode van ‘sociale onthouding’ zal de samenleving weer ontwaken. De economie zal weer op gang komen en de risico’s op verspreiding zullen weer toenemen. Van China kunnen we nu leren hoe moeilijk dat is. Wuhan heeft na de grote virusuitbraak twee maanden in lockdown gezeten, en zal nu voorzichtig weer ontwaken. Dat moet heel gecontroleerd verlopen omdat het virus niet volledig uitgedoofd lijkt, en de opgebouwde immuniteit in Wuhan waarschijnlijk nog weinig bijdraagt aan de bescherming van de bevolking. Ook dat controleren vraagt om veel informatie over de verspreiding van het virus.

Maar die informatie ontbreekt in Nederland. Hoewel de WHO stelt dat we moeten testen, testen en testen, is de beste test niet beschikbaar. We doen daarom geen drive through-testen via het geopende autoraam, geen testen op verzoek en geen representatieve populatie-steekproeven. Zelfs hoestende zorgmedewerkers in de verpleeghuizen en thuiszorg die de meest risicovolle groepen patiënten behandelen, kunnen geen test krijgen. Daarvoor is het tekort aan benodigde testen te groot.

De test op antistof

Toch is er nog van alles mogelijk. Zo zijn er testen die minder gevoelig en minder specifiek zijn. De kans is daardoor groter dat iemand die de ziekte heeft, wordt gemist, en dat iemand die positief uit de test komt de ziekte niet heeft. Kortom, het gaat soms om testen die op individueel niveau niet geschikt zijn om de ziekte vast te stellen, maar die op groepsniveau wel bruikbaar zijn om iets te zeggen over de verspreiding van het virus. Weer andere testen kunnen helpen om beter zicht te krijgen op het virus, en hoe dat virus zich verspreidt en tot ziekte en zorgbehoefte leidt, zoals de test op antistof waar de bloedbanken nu mee beginnen. Ook viroloog Jaap Goudsmit pleitte hiervoor.

Die testen vragen om capaciteit. Onderzoekscapaciteit die in Nederland ruimschoots voorhanden is, bijvoorbeeld als het gaat om dataverzameling met behulp van studenten en analyses door ervaren onderzoekers. Het kan daarbij gaan om virologisch onderzoek, maar ook om epidemiologisch onderzoek naar ziekte in menselijke populaties. In het verlengde daarvan is ook behoefte aan onderzoek naar de maatschappelijke consequenties van de maatregelen. Dat onderzoek kan inzicht geven in de mate waarin de bevolking in staat is om de gevolgen van het beleid te dragen. Universiteiten kunnen hierbij helpen, op grote schaal.

Contactonderzoek in China en Taiwan

Daarnaast kunnen nieuwe technologieën worden ingezet. We denken bijvoorbeeld dat gps-tracking van telefoons om persoonlijke risicoprofielen te maken, erg kan helpen bij contact­onderzoek. In China en Taiwan worden vergelijkbare technieken gebruikt voor dit doel, en met veel succes. Via een app kunnen burgers toestemming geven om hun reisgedrag te analyseren. Zij krijgen daar een risicoprofiel voor terug, zodat ze weten hoeveel gevaar ze lopen en of het bezoek aan opa en oma nog verantwoord is. Tevens zouden mensen dan dagelijks een paar vragen krijgen over hun gezondheid (bijvoorbeeld: bent u ziek? Zo ja, welke symptomen heeft u?). Door het koppelen van de gezondheids- en gps-gegevens zou er heel gericht (bijvoorbeeld een bepaalde wijk, school of toevallige passanten in het openbaar vervoer) aan mensen advies gegeven kunnen worden om binnen te blijven voor een aantal dagen.

Samen kunnen deze routes de overheid voorzien van essentiële informatie voor beleidskeuzes om het virus enigszins beheersbaar te houden, en ons zo door deze crisis heen te slaan.

Lees ook:

Test iedereen die mogelijk is besmet, zegt de WHO. Waarom doen we het dan niet?

Volgens wereldgezondheidsorganisatie WHO moeten we testen, testen, testen . Waarom gebeurt dat niet?

Rutte bezweert de Kamer: de Nederlandse aanpak deugt en is wel degelijk rigoureus

De Nederlandse bestrijding van het coronavirus is wel degelijk rigoreus, zegt premier Rutte. De strategie wijkt volgens hem nauwelijks af van die van andere Europese landen.