Nederland moet zich inzetten om burgerleed te voorkomen in gewapende conflicten. Dat kan door explosieve wapens te vermijden, aldus Marieke van Schaik, directeur van het Rode Kruis, en Anna Timmerman, directeur van Pax.
Strijdende partijen gebruiken nog altijd explosieve wapens in gebieden waar mensen dicht op elkaar wonen. Denk bijvoorbeeld aan zware vliegtuigbommen en ongeleide mortiergranaten. In bevolkte gebieden heeft dit soort wapens zeer waarschijnlijk desastreuze effecten voor burgers. Kijk maar wat ze aanrichtten in bijvoorbeeld Oekraïne, Syrië en Jemen. Dat gaat verder dan de vernietiging van gebouwen en infrastructuur.
Als explosieve wapens in bevolkte gebieden worden ingezet, zijn negen van de tien doden en gewonden burgers. In totaal ging het de afgelopen tien jaar om 238.000 mensen, berekende de Britse ngo Action On Armed Violence in 2021. Tegelijkertijd zijn er amper regels die strijdende partijen verplichten transparant te zijn over deze burgerslachtoffers.
Het humanitair oorlogsrecht verbiedt strijdende partijen om burgers en burgerobjecten aan te vallen, maar onderkent wel dat burgers slachtoffer kunnen worden. Dit oorlogsrecht is erop gericht mensen die niet deelnemen aan een conflict te beschermen. Maar er zijn géén expliciete bepalingen over het gebruik van explosieve wapens.
Onder leiding van Ierland is over een verklaring onderhandeld
Onder leiding van Ierland is de afgelopen drie jaar onderhandeld over een politieke verklaring om burgers hiertegen te beschermen. Met deze verklaring erkennen staten formeel dat het gebruik van explosieve wapens in bevolkt gebied problematisch is. Afgelopen vrijdag werd in Genève de laatste hand gelegd aan de verklaring. Ierland nodigt de komende tijd landen uit de definitieve versie te ondertekenen. Nederland gaf in Genève aan de verklaring te willen tekenen.
Het Nederlandse Rode Kruis en Pax steunen dit initiatief. Nederland beschouwt zich een voorvechter van de bescherming van burgers. Daar past een voortrekkersrol bij in het vaststellen van heldere internationale afspraken over het gebruik van wapens die op grote schaal leed voor burgers aanrichten.
De Nederlandse regering moet daarom met kracht gevolg geven aan de verklaring. Dat kan onder meer door op te komen voor meer transparantie over burgerslachtoffers en zo het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden te voorkomen. Daarnaast kan Nederland de bepalingen wereldwijd onder de aandacht brengen en de verklaring actief uitdragen.
Lees ook:
Russen gebruiken steeds vaker clustermunitie en dat is een oorlogsmisdaad
Er duiken steeds meer video’s op waaruit blijkt dat bewoonde gebieden in Oekraïne zijn bestookt met clusterbommen. Het Internationaal Strafhof stelt een onderzoek in.
Onbemand en dodelijk. Hoe ver gaan we met militaire robots?
Een groot aantal landen komt deze week in Genève bijeen om te praten over een mogelijk verbod op robotwapens. Maar grootmachten zijn niet geneigd om hun streven naar militair voordeel door regels te laten beperken.
