Onderzoek van taboes is een kerntaak van schrijvers, schrijven Gerben Bakker en Gert Jan Geling. De christelijke fundamentalisten en complotdenkers die Pim Lammers bedreigden, begrijpen dat niet.
Met het monddood maken van elke schrijver sterft een stukje van de vrije beschaving. Het is geen klein bier dat de kleingeestigheid van identitaire groepen de artistieke expressie gijzelt. Direct nadat bekend was geworden dat schrijver Pim Lammers het gedicht voor de Kinderboekenweek zou schrijven, kwam de tegencampagne op gang.
Een onbeduidend ultraconversatief blog, Reactionair.nl, trok aan de bel. Gevolgd door de christelijk-fundamentalistische stichting Gezin in Gevaar, die zich naar eigen zeggen verzet tegen ‘de lhbt-dictatuur en de seksualisering van kinderen’. Spoedig sloot ook Kamerlid Wybren van Haga zich aan bij dit front.
Belangrijkste reden om de schrijver verdacht te maken: iemand die (voor volwassenen) een verhaal schrijft over de relatie tussen een tienerjongen en zijn voetbaltrainer is vast zelf bezeten door allerlei onfrisse gedachten. Daarom zou deze persoon geen podium mogen krijgen.
Gerben Bakker en Gert Jan Geling zijn docenten integrale veiligheid op de Haagse Hogeschool en schreven het boek ‘Over politieke correctheid’.
De mens en zijn werk
Bekrompenheid ten top. De critici kennen het onderscheid niet tussen wie iemand is en wat hij schrijft. Daarnaast zien ze niet dat een schrijver het volste recht heeft om te schrijven over wat schuurt en dat dit onderzoek naar de existentiële betekenis van taboeonderwerpen zelfs tot de corebusiness hoort van de literator.
In vroeger tijden konden we dit soort moralistische kortzichtigheid negeren. Het bereikte je niet eens omdat de kortzichtigen geen platform hadden. Maar dankzij de democratisering van het internet – de megafoon voor allen en voor niemand – kunnen we nu allemaal meegenieten. Er is zelfs geen filter voor de digitale dorpsidioten die, eenmaal opgejut, graag een digitale doodsbedreiging bij je afleveren. Het probleem van deze idioten is dat ze als verwende kinderen toch reacties afdwingen. Daardoor zuigen ze alle waardevolle onderwerpen die aandacht verdienen uit de publieke ruimte weg.
In de aanval op Lammers zien we ontwikkelingen samenkomen: cancelcultuur, trial by social media, online hetzes waarbij er karaktermoord wordt gepleegd op een persoon, complotdenken (over zogenaamde pedofiele elites) en een steeds activistischer christelijk fundamentalisme in ons land. Maar het gaat ook om een stuk, in dit geval rechtse, politieke correctheid.
In ons boek Over politieke correctheid onderscheiden wij verschillende vormen van die correctheid. Misschien de meest voorname is zogeheten dogmatische politieke correctheid, waarbij een activistisch moralisme personen met een ‘foute’ mening in de marge drukt of zelfcensuur oplegt.
Ook uit rechts-conservatieve hoek
Deze vorm van politieke correctheid werd tot voor kort vooral geassocieerd met politiek links wokisme, cancelcultuur en activisme aan universiteiten. Maar we kunnen in de huidige tijd ook stellen dat er vormen van politieke correctheid in de rechts-conservatieve hoek zijn. Die komt dan met name uit kringen van christelijke fundamentalisten en complotdenkers.
Aangevoerd door een activistische voorhoede eist een massa censuur, cancelen en het aanpakken van personen met een ‘foute’ mening. Veelal gaat die eis gepaard met een groot aantal (doods)bedreigingen aan het adres van die persoon.
Activisme tegen zaken die je om wat voor reden dan ook problematisch vindt, is in principe legitiem. De vrijheid daartoe hebben we. Maar laat ons waken voor de gijzeling van onze publieke ruimte. Activisten zouden zich bewust moeten zijn van de gevolgen van hun uitlatingen.
In de persoonlijke zin ligt karaktermoord op de loer, in maatschappelijke zin komt de bredere vrijheid van spreken en schrijven in het gedrang. Zeker gelet op het feit dat dergelijke hetzes vaak succesvol zijn, blijkens het besluit van Lammers zich als schrijver voor de Kinderboekenweek terug te trekken omdat ‘een gedicht schrijven hem geen doodsbedreigingen waard is’.
De morele extremisten worden geruggensteund door de instemmende massa, die passief achter ze staat, die het allemaal laat gebeuren of de schouders ophaalt. Wie deze normverschuiving wil tegengaan, zal daarom actief moeten weigeren om de discussie te laten kapen door de digitale dorpsidioten.
Daarnaast kan het geen kwaad om de ‘echte kwetsbaren’ van onze vrije samenleving goed te verdedigen: de genuanceerden, de denkers, de dichters, de vaandeldragers van een oud en bedreigd idee: dat het onderzoek naar waarheid en schoonheid moed en aarzeling vergt, en zich slecht laat begeleiden door dogmatisch en egoïstisch geschreeuw.
Bewijs uzelf een dienst: koop hun werk.
Lees ook:
Hoe schrijver Pim Lammers in het vizier kwam van wellness-rechts
De extreme reacties op een kort verhaal van kinderboekenauteur Pim Lammers laten zien hoe de agenda van extreme conservatieven, christelijke en rechtse groeperingen in elkaar grijpt. En hoe obscure denkbeelden via sociale media vat krijgen op BN’ers en het publieke debat.
Column van Sylvain Ephimenco
Links, rechts – de onverdraagzame koppensnellers zitten overal.
