Als neonazi’s aan jouw zijde willen vechten, is het misschien beter daar beleefd voor te bedanken

Een land in levensgevaar kan niet kieskeurig zijn bij het zoeken naar medestanders en medestrijders, dat is logisch. Maar als neonazi’s aan jouw zijde willen vechten, is het misschien toch beter daar beleefd voor te bedanken. Of nog beter onbeleefd. Het lijkt er echter op dat Oekraïne dat niet kan opbrengen als het gaat om Russen die zich uit ultranationalistische motieven tegen Poetin keren.

Het komt Kiev net iets te goed uit dat deze extremisten, die strijden voor een etnisch zuiver Rusland, dezelfde vijand hebben, sterker nog: dat ze op Russische grondgebied actief willen zijn, iets wat Oekraïne zich niet kan veroorloven. Deze week deden ze een inval in de grensprovincie Belgorod, waar ze zich eerder al hadden laten gelden, en hun leider Denis Kapoestin droomt er al van ‘op een Leopard 2-tank Moskou binnen te rijden’, zoals Trouw-correspondent Jarron Kamphorst dinsdag beschreef.

De anti-Poetin-Russen zijn georganiseerd in twee groepen, het ‘Russische Vrijwilligers Corps’ en het ‘Vrijheid voor Rusland Legioen’, die nauw samenwerken. In hoeverre deze groepen zijn opgenomen in het Oekraïense vreemdelingenlegioen, met strijders van verschillende nationaliteiten, is mij niet duidelijk. Oekraïense zegslieden houden het bewust vaag als ze spreken over hun Russische vrienden - enerzijds zeggen ze niets te maken te hebben met aanvallen op Russisch grondgebied, anderzijds laten ze doorschemeren geheel op de hoogte te zijn van de operaties in Belgorod en die ook toe te juichen.

Angstaanjagende ideologie

Wat me wel duidelijk is, is de angstaanjagende ideologie van deze Russen, in elk geval die van het Vrijwilligers Corps, of je ze nu extreemrechts, ultranationalistisch of neonazistisch wilt noemen. Voorman Kapoestin, sinds 2019 in bezit van een inreisverbod voor het Schengengebied, propageert een etnisch-Rusland dat door Poetin ‘vernietigd’ zou worden. Hoe doet Poetin dat? Door ‘agressieve islamisering’ via immigratie uit ex-Sovjetrepublieken.

In een video keerde Kapoestin zich tegen Zelensky, omdat die Joods is en ‘de slechtste liberale waarden’ voorstaat, zo meldde de Washington Post. Maar Poetin is voor hem het grotere kwaad en de ‘wederopbouw’ van Rusland het hoogste doel. Schrikbarend detail: onder de aanvallers in Belgorod was een Rus – ik baseer me hier op de onderzoeksite Bellingcat – die het manifest deelde van de Christchurch-terrorist, de man die 51 mensen vermoordde in een moskee in Nieuw-Zeeland.

Begripsmatig komen we zo wel in een duizelingwekkend spiegelpaleis terecht. Vladimir Poetin, wiens regime duidelijk fascistoïde kenmerken heeft, rechtvaardigt zijn oorlog tegen Oekraïne als een onontkoombare ‘denazificatie’-operatie. Extreemrechtse partijen in Europa juichen dat toe of tonen begrip, maar extreemrechtse Russen vinden Poetin nog niet nationalistisch genoeg en scharen zich aan de zijde van Oekraïne, vanwaar ze aanvallen uitvoeren op Russisch grondgebied. Daar stuiten ze dan mogelijk op de neonazistische Rusich-militie, die pro-Poetin is en ‘de Oekraïense kwestie’ wil oplossen met genocidale middelen. Je zou er extreemrechtse hoofdpijn van krijgen.

Intussen wil Oekraïne een heel andere kant op, die van de democratie, de rechtsstaat, de Europese Unie. Dat verdient alle steun, ook militair. Maar graag zonder neonazi’s.