Alle gedraal met het Aanvalsplan Grutto is onbegrijpelijk

Wie denkt dat het belang van de boer goed te verenigen is met dat van de natuur, begrijpt niet hoe ernstig de crisis op het platteland is. Neem nou het agrarisch natuurbeheer, een serieuze poging om het natuurbelang met het economisch belang te verenigen. Die aanpak is uitgedraaid op een groot fiasco en dat noopt tot een andere aanpak: de rollen moeten worden omgedraaid op het platteland.

In twintig jaar zijn er honderden miljoenen subsidie-euro’s gestoken in dat agrarisch natuurbeheer. Maar in diezelfde periode zijn de weidevogels alleen maar achteruitgekacheld, constateerde vorig jaar december al de Algemene Rekenkamer. Het aantal broedparen van de grutto, onze nationale vogel, halveerde tot 30.000, de tureluur staat op de Rode Lijst, de kemphaan is een zeldzaamheid en een veldleeuwerik, waar kom je die druktemaker nog tegen? Sinds 1960 is de populatie van met 95 procent gedaald.

Onbegrijpelijk gedraal

De verklaring daarvoor is vooral het veranderend landschap. Lees: het boerenlandschap, want ruim de helft van alle grond in Nederland heeft een agrarische bestemming. De oorspronkelijke leefgebieden van weidevogels zijn ernstig aangetast of zelfs helemaal in grootschaligheid verdwenen. Tegen de ‘grasbetonnen vlaktes’ helpt geen subsidieregeling. Zeker niet als die regeling voorbij gaat aan wat weidevogels écht nodig hebben: hoge waterstanden, vernatte weiden, kruidige grassoorten die veel insecten aantrekken, een maaimachine die zo lang mogelijk op stal blijft en vooral: géén drijfmest.

Dat is per saldo een weinig populaire aanpak bij boeren, omdat het betekent dat ze hun bedrijfsvoering geheel moeten afstemmen op de natuur, terwijl ze juist gewoon zijn om de natuur naar hun hand te zetten. Liever kiezen ze voor ‘eenvoudige’ groene maatregelen, zoals het markeren van nesten om daarom heen te kunnen maaien – waarmee ze, helaas, predatoren wel vrij spel geven – of na de broedtijd maaien.

Daarom is alle gedraal met het Aanvalsplan Grutto uit 2020 onbegrijpelijk. Dat plan, uit de koker van onder andere oud-Vrom-minister Pieter Winsemius, kiest wél voor de natuur – er moeten bijvoorbeeld 30 natte weidegebieden komen van tenminste 100 hectare groot – en plaatst daarbij boeren op de tweede plaats. Maar de provincies en boeren dralen. Nog steeds is dus onbekend in welke 'kansgebieden’ de natuur het voor het zeggen krijgt. De financiering is evenmin rond. Gelukkig is er wel 25 miljard euro uitgetrokken om die andere crisis van de landbouw op te lossen, de stikstofcrisis. En, toevallig of niet, voor beide crises is de oplossing (tenminste deels) de inkrimping van de veestapel.