Wat te doen met een kleuter die de hele dag aandacht wil?

Een kleuter claimt haar ouders dusdanig veel dat het op hun zenuwen gaat werken. Kan dat niet een tikkeltje minder?

Een meisje van bijna 4 jaar is dol op aandacht. Ze kan zich niet goed alleen vermaken en wil het liefst samen lezen, knuffelen, knutselen, iets te eten of gewoon op een andere manier aandacht van haar ouders: “Wij zeggen altijd: mevrouw de directeur accepteert geen parttime personeel. Ze wil de hele dag iemand om zich heen. Als we haar zeggen: ‘Nu even niet’, wordt ze vaak boos en zoekt ze ruzie met haar broer (6). Ik ben vaak blij wanneer ze ’s avonds eindelijk na een uitgebreid ritueel in bed ligt en ik heel even wat voor mezelf kan doen.”

Haar claimgedrag werkt ouders behoorlijk op de zenuwen. “Haar broertje kon zich veel beter zelf vermaken, maar zij lijkt ons continu nodig te hebben”, vertelt haar moeder. Kunnen ze haar leren om minder aandacht te vragen, of is het een fase waar we doorheen moeten?

Pas op met vergelijken

“Claimend gedrag is redelijk normaal op deze leeftijd”, weet Annelies Bobeldijk van WOW Opvoedcoaching. “Het is onderdeel van hun ontwikkeling, ze hebben hun ouders nog volop nodig. Dat haar broertje wél al zelf kon spelen is mooi. Maar ouders kunnen de kinderen beter niet onderling vergelijken. Het ene kind kan nu eenmaal beter iets voor zichzelf doen dan de ander. Dat blijft vaak ook zo als ze ouder worden.”

Toch heeft een kind van deze leeftijd heus niet de hele dag exclusieve aandacht nodig. Jij bepaalt als ouder in hoeverre je meegaat in het veeleisende gedrag van je peuter of kleuter. Als ouders continu beschikbaar zijn, spelletjes bedenken en aandacht geven, zal het kind daarnaar blijven vragen. Het levert immers iets op.

Wees duidelijk en consequent

“Kinderen moeten de vaardigheid om zichzelf te vermaken nog leren en ouders kunnen daarbij helpen”, zegt Bobeldijk. Dat is geen kwestie van je kind plotsklaps negeren “Help je kind eerst even op weg met spelen. Benoem dat je vijf minuten meespeelt en dat je kind zich vervolgens een kwartiertje alleen moet vermaken. En houd je daaraan, ondanks gejengel of gezeur.”

Het werkt om zelf daadwerkelijk iets anders te gaan doen, zoals de was opvouwen of koken. De kans is groot dat het meisje toch contact blijft zoeken (‘Mama, kijk eens wat ik maak, vind je het mooi? Ik kan de groen niet vinden, kan jij me helpen?). “Ook dat hoort bij de leeftijd, ze willen nog graag in de nabijheid van hun ouders zijn. Maar je kunt natuurlijk prima zeggen: als ik zo klaar ben met mijn dingen, dan kom ik bij je kijken.”

En natuurlijk prijs je vervolgens je kind als het gelukt is om even zelf wat te doen, focus op dat wat wel goed gaat. Op deze manier zul je je kind verder helpen in het ontwikkelen van haar eigen, emotionele zelfstandigheid.

Volgens ontwikkelingspsycholoog Karla Mooy komt claimend gedrag vaker voor bij pittige kinderen. “Ze zijn gevoelig, soms ook onzeker en hebben van daaruit behoefte aan duidelijkheid. Het meisje kan er baat bij hebben als haar ouders dus heel duidelijk maken wat er van haar wordt verwacht en hoe de dag eruitziet.”

En kijk naar jezelf

Het is daarnaast verstandig wanneer ouders naar hun eigen gedrag kijken en beoordelen of ze op één lijn zitten met elkaar. Als de een altijd ingaat op het claimende gedrag van hun kind, is het voor de ander moeilijker om dit gedrag te veranderen. Mooy: “Soms zijn ouders geïrriteerd door het gedrag van hun kind en geven ze om die reden wat ‘halfslachtig’ aandacht, terwijl het meisje juist behoefte heeft aan echte verbinding. Als ze die niet ervaart, blijft ze ernaar zoeken. Dus als je aandacht geeft aan je kind, geef dan ook échte aandacht.”

Opvoeden gaat vaak over welke grenzen je hanteert (of juist niet). Dat geldt niet alleen voor je kind, maar kijk ook goed naar jezelf. Bobeldijk: “Het klinkt alsof deze ouders over hun eigen grenzen heengaan en steeds ingaan op het verzoek om aandacht. Daardoor houden ze weinig tijd over voor zichzelf. Als je dat doet, ga je je makkelijker irriteren en kun je (nog) minder hebben van je kind. Dat voelt je kind natuurlijk feilloos aan. Hoe minder je jezelf wegcijfert, hoe beter je voor je kind kunt zorgen.”