Waarom vraagt onze kleuter de hele tijd om aandacht?

Lastige pubers, dreinende tieners of krijsende kleuters? Elke week behandelt Trouw een opvoedvraag van lezers.

Ook zeuren is een vorm van communicatie. Kleuters maken er regelmatig gebruik van, vaak tot irritatie van hun ouders. Maar wat wil een kind er eigenlijk mee zeggen?

Zeuren om snoep, om een beeldscherm of om aandacht. Net zoals ouders slecht tegen een huilende baby kunnen, kunnen de meeste ouders ook slecht tegen zeuren. “Onze dochter van 5 jaar kan er wat van. Ze wil heel graag aandacht”, vertelt een moeder. “Ze wil het liefst dat ik meespeel of op een andere manier betrokken ben bij haar spel. Zo wil ze dat ik steeds kijk als ze een toren bouwt of ze een tekening maakt. Ze kan daar erg in volharden en blijft erom vragen. Als ik ondertussen soms even aan de telefoon zit voor mijn werk, praat ze er vaak doorheen. Niet echt prettig. Ik geef haar graag aandacht, speel een spelletje samen of lees een boekje voor, maar niet de hele tijd. Een paar minuutjes iets voor zichzelf doen zou toch moeten kunnen? Hoe zorg ik ervoor dat ze minder aandacht vraagt?”

Zeuren komt veel voor op deze leeftijd. “Het is allereerst belangrijk om te beseffen dat het zeuren niet bedoeld is om jou het leven zuur te maken. Je kind heeft een bepaalde behoefte en moet nog leren om hierover op een nette manier te communiceren of om erop te wachten. Deze uitgestelde behoeftebevrediging is nog lastig voor jonge kinderen”, zegt Rian Meddens van Psychogoed.

Zeuren om je zin te krijgen

Een zeurend kind vraagt in feite om duidelijkheid en wil weten waar hij of zij aan toe is. Daarnaast kan het ook zo zijn dat je kind gewend is dat zij uiteindelijk toch haar zin krijgt. Je kind gaat dan het zeuren inzetten om te kijken of het lukt. Soms zeurt een kind om de opgebouwde stress eruit te laten.

“Wanneer vraagt het meisje precies om aandacht? Misschien komt ze net uit school en heeft ze behoefte om even te verbinden met haar moeder. Dat is logisch en past bij haar leeftijd. Dan is het prettig om eerst aandacht te geven”, zegt Michelle Emmen, pedagoog en kindertherapeut bij Kinderpraktijk Mies. Echt gezien worden en waardering krijgen zijn basisbehoeften van kinderen. Aandacht van ouders is een vervulling van die behoefte.

Als je wilt dat je kind niet meer zeurt, is het het beste om op de onderliggende behoefte te reageren. Maar moet je je kind dan altijd zijn zin geven? Meddens: “Zeker niet! Door in te spelen op de reden achter het zeuren, zul je merken dat het zeuren stopt. Zonder dat je je kind zijn zin hoeft te geven.”

Je hoort nog weleens dat je een zeurend kind het beste kunt negeren. Maar daar wordt het gedrag vaak erger van, zegt Meddens. “Je kind wil juist aandacht voor iets en als dat niet gezien wordt, gaat ze alles uit de kast halen om tot je door te dringen.” Ben je het zeuren zat, dan kun je het beste even diep zuchten of tot tien tellen. Je hoeft het probleem van je kind niet meteen op te lossen. Zo kun je daarna met meer geduld reageren.”

Oprecht contact maken

Emmen is voorstander van begripvol begrenzen. “Neem de tijd om echt iets samen te doen. Een bewust verbindingsmoment. Niet alle ouders spelen graag met hun kind, maar je kunt bijvoorbeeld ook samen een klusje doen. Als je maar oprecht contact maakt. Daarna leg je uit dat jullie allebei een tijdje iets voor jezelf gaan doen en dat ze in geval van nood om hulp kan vragen.”

Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid en grenzen. Maar vergeet ook je eigen grenzen niet. Soms kun je even geen aandacht geven. Doe het dan niet. Als je echt een belletje moet plegen waar ze bij zijn, is het misschien slim iets aan te bieden waarmee ze zich sowieso vermaken. Emmen: “Zet bijvoorbeeld het poppenhuis klaar, help je kleuter op weg met het spel en laat haar daarna zelf spelen terwijl jij je werk afrondt. Als je kind je voortdurend wat wil laten zien, erken de behoefte en spreek af dat je het eindresultaat zeker komt bewonderen. Benoem hoelang dat gaat duren. Zo kun je ook met je kleuter best tot afspraken komen over de momenten van aandacht.”