Stagemisbruik
Veel stagiairs krijgen niets betaald
Een groot deel van de stagiairs krijgt geen vergoeding voor zijn inspanningen, blijkt uit onderzoek. Is dat erg?
Het merendeel van de studenten aan hogescholen en universiteiten is positief over zijn stage, maar er is iets dat veel van deze stagiairs steekt. Onbetaald werken. Bovendien wordt een op de vier stagiairs misbruikt als goedkope arbeidskracht, staat in een rapport dat ResearchNed heeft opgesteld in opdracht van het Interstedelijk Studenten Overleg (Iso).
Meer dan 4900 stagiairs werden gevraagd naar hun ervaringen en problemen. Daaruit bleek dat 85 procent van de stagiairs in het onderwijs geen vergoeding ontvangt. In de zorg is dat 51 procent. Over alle sectoren gerekend is het percentage stagiairs uit hbo en wo dat zonder vergoeding werkt 44 procent.
Een stage is een leerperiode waar de werkgever ook in investeert, dus is dat wel zo’n probleem? Lisanne de Roos, voorzitter van het Iso, vindt van wel. “Zeker tijdens een voltijds stage is het lastig om een bijbaan te hebben. Als je je bijbaan moet opzeggen en je ontvangt geen stagevergoeding kun je financieel in zwaar weer komen. Als stagiair verzet je werk voor de werkgever, wij vinden dat daar een beloning bij past.”
Voor Samia Boukhizzou was een stagevergoeding nooit een optie
Samia Boukhizzou (19) is student onderwijsassistent aan het ROC Mondriaan in Den Haag. Al bijna een jaar loopt ze twintig uur per week stage op een basisschool. Ze kijkt toetsen na, geeft af en toe Engelse les en als de docent is gevloerd door corona, wordt zij gevraagd om in te vallen. Haar stagevergoeding? Helemaal niets. “Het is normaal onder mijn medestudenten dat je niets betaald krijgt, ik heb het nooit als optie gezien.”
Om rond te komen naast haar studie en stage werkt ze in de weekenden in een drogisterij. Vier weken geleden ging dat mis. “Ik stond van maandag tot zondag aan. Ik kon alleen nog maar in bed liggen en zelfs daarna voelde ik me nog steeds uitgeput.” Dat ging ten koste van haar studie: “Als examen- opdracht moest ik een buitenschoolse activiteit voor kinderen organiseren. Ik zag ze rondrennen en wilde ze helpen, maar ik kon mezelf er fysiek niet toe bewegen.”
Toch zou ze niet voor een andere stageplek kiezen. “Door twee jaar corona kon ik mijn stageverplichting niet vervullen, dus ik was al ontzettend blij dat ik überhaupt een plek heb.” Ze was al meerdere keren afgewezen.
Ze is, hoewel ze geen stagevergoeding krijgt, wél positief over haar huidige stageplek. “Ik word persoonlijk begeleid en ik kan het gewoon aangeven als er wat is.” De oplossing ligt volgens haar bij de opleiding. “Ze vragen te veel van ons. Te veel examens en te weinig begrip voor coronastress.”
‘Maak stagevergoeding veplicht’
Het Iso pleit in een puntenplan dan ook voor een verplichte stagevergoeding. Sectoren moeten hier afspraken over maken en de stagevergoeding opnemen in de cao, zo luidt een van de punten.
Stichting ELBHO die de kwaliteit van stages in het hoger onderwijs bewaakt, is eveneens voor een vaste stagevergoeding. “Wij hebben daarvoor een richtlijn opgesteld”, zegt adviseur Thijs Otter. “Gemiddeld moeten bedrijven volgens die richtlijn ongeveer 300 euro betalen, afhankelijk van het onderwijstype.”
De overheid heeft vorig jaar de stagevergoeding voor mbo-, hbo- en wo-studenten gelijk getrokken. Bij een voltijds werkweek krijgen stagiairs 652 euro per maand. “Dat is een groot verschil vergeleken met stagiairs die niets krijgen”, zegt De Roos. “Die ongelijkheid leidt tot onbegrip bij de studenten.”
Een tweede belangrijk punt in het onderzoek is stagemisbruik. “Dat één op de vier aangeeft ingezet te worden als werknemer, dat noemen wij stagemisbruik”, zegt De Roos. Daarnaast geeft nog eens 19 procent aan te vinden dat ze te veel verantwoordelijkheden dragen.
Opgezadeld met een waslijst aan taken
Roos: “Een stage mag best uitdagend zijn, maar het kan niet zo zijn dat je als stagiair wordt opgezadeld met een gigantische waslijst aan taken en verantwoordelijkheden. Het hebben van te veel verantwoordelijkheden kan de stap naar de arbeidsmarkt vergroten, terwijl we juist op dit moment extra arbeidskrachten nodig hebben.”
Stagemisbruik moet dan ook worden aangepakt, stelt het Iso in het puntenplan. Het moet studenten makkelijk worden gemaakt om misbruik met hun opleidingsinstelling te bespreken.
Melden kan ook bij het ELBHO. “Maar dan ben je er nog niet”, zegt Otter. “Als wij een melding krijgen, onderzoeken wij of er een juridische basis is om te ageren. Maar wij kunnen alleen onderzoeken, dat ageren moet komen van de Arbeidsinspectie. Die doet dat alleen als onomstotelijk is bewezen dat er sprake is van misbruik. Dat is moeilijk, want een stagiair zit in een kwetsbare positie. De stage moet immers worden afgerond. Het is dus belangrijk om de rechtspositie te verbeteren.”
Het Iso vraagt daarom om meer aandacht voor de rechtspositie van stagiairs. Om de positie van stagiairs te versterken, wordt de ondertekening van een stageovereenkomst tussen instelling, werkgever en student verplicht als het aan het Iso ligt.
Lees ook:
Stagiairs in de zorg haken steeds vaker af: ‘Ze krijgen de vervelendste klusjes’
Door slechte stagebegeleiding te bieden bijt de zorg, die toch al zucht onder een gebrek aan personeel, zichzelf in de staart.
Mbo-studenten tevreden over opleiding ondanks corona
Mbo-studenten zijn iets positiever over hun opleiding dan twee jaar geleden, ondanks de vele hindernissen door corona in het onderwijs.
