Onderwijs aan vluchtelingen loopt voor veel scholen uit op een financiële kater

Veel scholen die onderwijs geven aan jonge vluchtelingen houden daar een flinke financiële kater aan over. Niet alleen is het steeds lastiger om voor iedere vluchteling een plekje in de schoolbanken te vinden, de scholen blijken ook nog eens financieel op te draaien voor de onderwijsachterstanden die veel vluchtelingen hebben opgelopen.

Dat zit zo. Het ministerie van onderwijs stelt voor iedere vluchteling een ‘nieuwkomersbekostiging’ beschikbaar. Dat betekent dat de nieuwkomer in kwestie twee jaar lang onderwijs mag volgen, bijvoorbeeld in een internationale schakelklas (ISK). Die overheidsbijdrage start op het moment dat zo’n jonge immigrant in Nederland arriveert, en stopt precies twee jaar na aankomst.

In de praktijk kan het echter maanden duren tot zo’n nieuwkomer aan de beurt is. Stel dat een jonge vluchteling een half lang op een wachtlijst staat voor een plek op school, dan blijft er dus nog anderhalf jaar bekostiging over. Ondertussen heeft een leerling meestal wél twee volle jaren onderwijs nodig om het daarna in het reguliere onderwijs te redden. Eindstand: de school betaalt het laatste half jaar uit eigen zak.

Kosten lopen mogelijk in de miljoenen

Dat brengt scholen steeds dieper in de problemen, zegt Lowan-vo, de adviesorganisatie die de ISK’s in het voortgezet onderwijs bijstaat. Een maand geleden meldde de organisatie dat bijna iedere ISK in het middelbaar onderwijs vol zit en geen nieuwe leerlingen meer kan aannemen. Scholen plaatsen nieuwkomers daarom steeds vaker op wachtlijsten, of hanteren zelfs een algehele opnamestop voor vluchtelingen. Zo loopt de onderwijsachterstand verder op.

Dat merken ze ook op het ISK in Deventer. Coördinator Fura Grol nam het afgelopen jaar maar liefst dertig nieuwe docenten aan, die allemaal hard werken om de toestroom van scholieren uit alle windstreken te bolwerken. Maar in plaats van een bedankje, krijgt haar school daar nu extra financiële zorgen voor terug. En dat is zuur. “Onlangs kwamen er weer acht nieuwe leerlingen bij uit de noodopvang in Markelo, waarvan sommigen een onderwijsachterstand hebben van zes maanden. Je weet dat het de school geld gaat kosten, maar je vangt ze toch maar op. Wij zijn de enige ISK in de wijde omtrek die nog plek heeft.”

Precieze aantallen zijn er niet, maar naar schatting wachten in Nederland inmiddels duizenden nieuwkomers op hun eerste schooldag. Voor iedere maand die zij later aan hun schoolcarrière beginnen, loopt de school ongeveer duizend euro subsidie mis. Alles bij elkaar opgeteld kan de gemiste overheidssteun dus in de miljoenen lopen. Maar omdat de wachtlijsten vooral iets van het laatste half jaar zijn, zullen scholen dit pas over een jaar of meer gaan merken in de portemonnee.

Ministerie kijkt of regeling kan worden aangepast

Het ministerie van onderwijs zegt op de hoogte te zijn van de problemen, en kijkt of de subsidieregeling kan worden aangepast. Wanneer en hoe dit gaat gebeuren, is echter nog niet duidelijk. Mogelijk wordt de startdatum van de subsidie voortaan gekoppeld aan de eerste schooldag, en niet meer aan de aankomstdatum in Nederland.

Lowan-vo juicht dat toe, maar denkt niet dat de financiële zorgen daarmee volledig zijn afgewend. “Zo’n aanpassing gaat waarschijnlijk pas volgend schooljaar in, en niet met terugwerkende kracht”, zegt adviseur Hariëtte Boerboom. “Ik voorspel dat er volgend jaar veel ISK’s aan de bel zullen trekken met financiële zorgen.”

Lees ook:

Schakelklassen voor gevluchte jongeren vrijwel allemaal vol

Een jonge vluchteling moet in bijna het hele land wachten op een plekje op de middelbare school, meldt adviesorganisatie LOWAN. Zeker acht scholen nemen voorlopig zelfs helemaal geen vluchtelingen meer op.