Lesgeven in het praktijkonderwijs: geduld, toewijding en ‘out of the box’ denken

Mijn invalwerk in het praktijkonderwijs zit erop. Het was een leerzame periode met pieken en dalen – helaas waren mijn tekortkomingen uit mijn vorige column nog niet het dieptepunt van deze periode.

Toch ben ik blij dat ik dit gedaan heb. Het heeft me ontzettend veel inzicht gegeven in het lesgeven aan een uitdagende doelgroep. Daarnaast heeft het me een inkijkje gegeven in hoe leerlingen zich verhouden tot een wereld die ze eigenlijk niet goed begrijpen. Waar hoogbegaafde leerlingen superkritisch op docenten zijn en alles in twijfel trekken, zijn deze leerlingen gewend dat de leerkracht hen alles moet uitleggen en dat zij het zelf in ieder geval niet weten.

Ontroerend en zorgelijk tegelijk

Die naïviteit is soms ontroerend en tegelijk zorgelijk. Als een leerling op haar vingers twaalf plus twee uitrekent en er dan zestien van maakt, of de maanden van het jaar als een los versje opzegt zonder het begrip van tijd eraan gekoppeld, dan weet ik niet hoe zij zich zal kunnen redden in een maatschappij die over vijf jaar van haar verlangt dat ze zelfstandig boodschappen doet, het openbaar vervoer neemt en haar huur overmaakt. Dan hoop je maar dat er mensen in haar omgeving blijven die het beste met haar voor hebben.

Deze school doet mee aan het traject van de ‘Transformatieve School’ van Iliass El Hadioui. Daarbij is het de bedoeling dat het hele team zich bewust wordt van de verschillende ‘ladders’ waar een leerling op klimt en daalt. Zo is het normaal om op de ‘straatladder’ te roepen: “Wat zit je nou naar mij te kijken?” Maar op school kun je dat niet tegen een docent zeggen.

Wellicht is het op jouw ‘thuisladder’ normaal om alcohol te drinken als je dertien bent, maar leer je dat er op school een andere norm wordt onderwezen bij het vak burgerschap. Het doel is uiteraard de ‘schoolladder’ dominant te maken, zodat leerlingen de juiste keuzes maken en zich kunnen verhouden tot mensen in de maatschappij waarbij ze zelf vooruitkomen in plaats van op de verkeerde ladder te klimmen.

Eindeloos geduld

Het valt me op dat de docenten een eindeloos geduld aan de dag leggen om leerlingen uit te leggen waarom bepaald gedrag wel of niet gewaardeerd wordt, en wat de ándere keuze zou kunnen zijn. Een leerling wordt nooit zomaar gestraft, er is altijd een herstelgesprek zodat je daarna weer samen door kan als leerling en docent. Naast deze pedagogische vaardigheden heb ik ook veel praktische tips gekregen van mijn collega’s. De ‘toolbox’ van deze docenten is gevuld met out-of-the-box-tips, zoals: als je een leerling eruit zet, doe dan de deur van binnen op slot, dan kan hij je les niet meer verstoren tot je tijd hebt voor een gesprek. Je moet er maar op komen.

Het lerarenkorps heeft de meeste indruk gemaakt op mij. Zowel de eenheid die het team uitstraalt en hoe men elkaar onvoorwaardelijk helpt, als de onvermoeibare toewijding en passie die ze aan de dag leggen voor leerlingen die het écht van school moeten hebben. Chapeau.