Hoe zorg je ervoor dat je puber op tijd aan zijn huiswerk begint?

Het puberbrein en huiswerk zijn geen vanzelfsprekende match. Zelfstandig plannen en studeren is lastig. Hoe krijg je de puber op tijd aan het werk?

Plannen, jezelf aan het werk zetten en je goed kunnen concentreren. Menig volwassene heeft er moeite mee, laat staan een puber. Dat merken ook de ouders van een 13-jarige jongen in 2 vwo. “Vorig jaar deed hij het goed in de brugklas, dit schooljaar loopt het een stuk moeizamer. Hij heeft al meerdere onvoldoendes gehaald”, zegt zijn moeder. “Zijn mentor heeft ons aan het begin van het jaar gewaarschuwd dat dit een lastig schooljaar wordt, omdat ze veel vakken en veel huiswerk hebben. Het komt nu aan op goed plannen.”

Zijn ouders willen hem daarbij ondersteunen, maar het loopt nog niet echt op rolletjes. “Ik vind dat hij zelf moet aangeven wat hij allemaal moet doen voor school en dat we dan samen kijken hoe hij dat kan verdelen en plannen. Ik wil hem niet de hele tijd achter zijn broek aanzitten of dwingen om huiswerk te maken, het is ook zijn eigen verantwoordelijkheid.”

Maar de jongen vertelt weinig over wat hij moet doen en hij heeft ‘opeens’ morgen een toets waar hij nog niks voor heeft gedaan. Met een beetje meer plannen moet hij het niveau makkelijk aankunnen. Maar hoe breng je dat je puber bij?

Voor de helikopterview hebben ze hun ouders nodig

“De hersenen van pubers zijn nog werk in uitvoering en het is op hun leeftijd echt veel gevraagd om regisseur te zijn van hun eigen leerproces”, aldus Ankie Remijn, puberdeskundige, voormalig docent en initiatiefnemer van Investeren in Leren, waarmee ze kennis over effectief leren wil verspreiden. “Veel leerlingen op de middelbare school hebben ze hun docenten en ouders nodig voor de helikopterview.”

Op de basisschool hebben kinderen die naar het vwo gaan meestal niet veel moeite hoeven doen. De brugklas redden ze nog wel, maar in de tweede klas wordt er opeens meer van hen verwacht. “En dan zie je de problemen ontstaan, daarin is deze jongen zeker niet uniek”, zegt pubercoach Mariette Dietz.

Evalueer de voortgang met je kind, raadt ze aan. “Hoe gaat het? Wat kun je een volgende keer anders doen om wél een voldoende te halen? Hoe pak je het leren aan? Als je ze helpt zelfreflectie te ontwikkelen, zal het ook beter gaan.”

“Plannen helpt, maar dan moet je wel eerst het overzicht hebben over wat er allemaal moet gebeuren”, aldus Remijn. Zij hanteert de pizzamethode. “Ik pleit voor het gebruik van een papieren agenda, dat maakt meer duidelijk dan Magister. Die agenda noem ik de pizzabodem. Dan komt er salami op: het huiswerk wordt in kleine stukjes verdeeld. En het verwerken van de stof doe je volgens de pomodoro-techniek: 25 minuten werken en vijf minuten pauze, maximaal twee uur achter elkaar.”

Hoe meer je dwingt, hoe ongezelliger het wordt

Cruciale vraag is of de puber zich eraan houdt. Plannen geeft je minder de neiging om dingen uit te stellen, maar het is geen garantie dat het werkt. Dietz: “Ouders moeten zelf bepalen hoe dicht ze er bovenop zitten. Hoe meer je je kind dwingt, hoe ongezelliger het waarschijnlijk wordt thuis. Ik zou zeggen: zoek samen naar oplossingen. Houd het positief. En soms helpt het om te bedenken dat afstromen naar een ander niveau niet het ergste is. Die gedachte maakt dat je hem wat meer ontspannen kunt begeleiden.”

Remijn: “Als hij zijn talent wil verzilveren, moet hij wellicht wat meer ondersteuning krijgen. De grootste drempel is meestal om aan het huiswerk te beginnen: dat kun je samen aan de keukentafel doen. Hij kan dan wel onverschillig doen, maar bijna alle pubers willen hetzelfde: goede cijfers, tevreden ouders en in hun vertrouwde klas blijven.”