Hoe vertel je je kind dat de baby in de buik niet meer leeft?

Verlies en rouw maken onderdeel uit van het leven. Maar (hoe) vertel je aan een kleuter dat de baby in mama’s buik is overleden?

Er was misschien nog geen babykamertje of ander tastbaar bewijs. Maar er werd al reikhalzend uitgekeken naar de komst van de nieuwe baby. “Wij hebben helaas kortgeleden bij achttien weken zwangerschap te horen gekregen dat het hartje van ons ongeboren kindje niet meer klopt. Het verdriet is groot. Het is nu afwachten of de bevalling vanzelf op gang komt, of dat ik hiervoor naar het ziekenhuis moet”, vertelt een moeder. Midden in deze storm weten ouders niet goed hoe ze dit verlies aan hun 5-jarige dochtertje moeten vertellen. “Ze merkt waarschijnlijk dat we verdrietig zijn. Ook weet ze dat ze een broertje of zusje zou krijgen. Ik neem aan dat we haar op korte termijn zullen vertellen dat het anders is gelopen en dat de baby niet meer leeft. Maar hoe en wanneer vertel je zoiets groots? Of maken we het te zwaar voor haar door dit verlies nu te delen en kunnen we beter nog even wachten?”

Eén op de tien zwangerschappen eindigt in een miskraam (tot zestien weken zwangerschap) of doodgeboorte. “Ouders zijn bang om hun kind te belasten met verdriet en verlies. Maar het niet vertellen en het ‘geheim’ houden kan nog veel zwaarder voelen voor het kind”, weet Miriam van Kreij van Miskraambegeleiding Nederland. Of een kind nu 5 jaar, 15 jaar of pas 2 jaar is: vertel het je andere kind(eren) als je een miskraam of doodgeboorte hebt, is haar advies. “In dit geval wist het meisje al dat ze en broertje of zusje zou krijgen, maar ook als je nog niet over je zwangerschap hebt verteld, is het belangrijk om andere kinderen mee te nemen in het verlies.”

‘Ze voelen het verdriet van hun ouders’

“Kinderen vangen vaak toch flarden van gesprekken op, ze voelen het verdriet van hun ouders en gaan bij gebrek aan informatie een eigen verhaal bedenken bij wat er aan de hand kan zijn”, vertelt Renate Dreher-Bouwens, orthopedagoog bij Koraal Kindertherapie en gespecialiseerd in rouw en verlies bij kinderen.

Uit een online enquête van Miskraam­begeleiding Nederland onder vijfhonderd vrouwen bleek dat de helft wél over hun miskraam aan de andere kinderen vertelt en de andere helft niet. Van Kreij: “Sommigen vonden het niet nodig om te vertellen, omdat het bijvoorbeeld nog heel pril was. Anderen wilden wachten op het juiste moment. Maar wanneer is dat precies? Soms horen vrouwen die zelf een miskraam kregen pas op dat moment dat hun moeder vroeger hetzelfde heeft doorgemaakt.”

Onbewust voelen kinderen het verlies van de zwangerschap vaak aan. “Ook als het verlies nog niet zichtbaar of tastbaar is, is het belangrijk om er woorden aan te geven”, zegt Van Kreij. “Als ouders hun kinderen vertellen over hun verlies, leven ze bovendien voor dat je in het in gezin over verdrietige onderwerpen mag praten.”

‘Jonge kinderen vinden het erg, maar gaan misschien daarna weer verder met spelen’

Volwassenen geven waarschijnlijk een andere lading aan het verlies van hun ongeboren kind dan een broertje of zusje. “Ze vinden het erg, maar gaan misschien meteen daarna weer verder met spelen”, zegt Dreher-Bouwens. “Ze gaan anders om met leven en dood.”

Het is wel fijn als je het bericht enigszins rustig kunt brengen. Het is niet erg als je moet huilen en je verdriet laat zien, maar het is beter als je niet compleet overstuur bent. Zodra je het je kind vertelt, doe dat dan zo concreet mogelijk, adviseert Dreher-Bouwens. “Als je vertelt dat je de baby hebt verloren, dan wil je kleuter misschien helpen zoeken om hem weer terug te vinden. Beter kun je zeggen dat de baby dood is, dat papa en mama hier verdrietig over zijn. Laat je kind vooral vragen stellen, dan weet je precies waar je kind wel of geen behoefte aan heeft.”

Er zijn prentenboeken voor kinderen over verlies tijdens de zwangerschap, zegt Van Kreij. “En betrek je kind of kinderen bij het afscheid. Laat het meisje een foto zien van het overleden kindje, een mooie tekening maken of bloemen plukken. Dat kan haar later helpen bij de verwerking en het is mooi om samen te doen.”

Lees ook:

Rosalie kreeg zeven miskramen. De impact op werk en privéleven werd met iedere miskraam groter

Vóór de geboorte van hun dochter kregen Rosalie Boeschoten en Klaas Kroezen zeven miskramen. De impact op werk en privéleven werd met iedere miskraam groter.