Het is een wonder hoeveel scholieren wél aan alle eisen voldoen

Niet voor alle leerlingen is de middelbare school de perfecte plek. Vooral voor leerlingen die belemmeringen ervaren door bijvoorbeeld ADHD of autisme zijn de eisen van een middelbare school hoog. Elk uur wisselende vakken en lokalen, duizenden leerlingen in een gebouw, drukte en chaos, huiswerk maken voor verschillende vakken en dat ook nog eens goed inplannen. Als ik het zo opschrijf is het eigenlijk een wonder dat het zoveel leerlingen wél lukt, ik zou het geloof ik niet meer kunnen. Nou ja, ik was er destijds ook al niet zo goed in.

Als het dan echt niet gaat op een reguliere middelbare school, is er het gespecialiseerd voortgezet onderwijs. Alleen zijn daar de wachtlijsten lang en de kosten hoog, en dat is ook niet voor iedereen een passende plek. Vooral voor hoogbegaafde leerlingen die uitvallen, is het lastig een school te vinden waar ze wél uitgedaagd worden, contact hebben met ontwikkelingsgelijken én in een fijne omgeving met niet teveel prikkels tot leren komen. Als school niet meer in beeld is, zijn er helaas niet veel mogelijkheden. Thuis zitten en gamen, of werken op een zorgboerderij is voor veel leerlingen helaas de realiteit.

Duizenden thuiszitters

Inmiddels hebben we duizenden thuiszitters in Nederland, waarvan naar schatting een derde hoogbegaafd is. Soms vinden deze leerlingen een alternatief zoals bij Walhallab, Spirare of de Digibende, maar dat zijn geen vervangers van school en een diploma. Het zijn tijdelijke plaatsen om erger te voorkomen.

In mijn regio ga ik komend jaar een tussenvoorziening opzetten voor dit soort leerlingen. Wél op een gewone middelbare school, zodat ze in aanraking blijven komen met leeftijdgenoten en onderwijs blijven volgen, maar met aanpassingen aan lestijden, het lokaal, de groepsgrootte en het aantal prikkels. Zodat alles wat wél lukt – naar het schoolgebouw gaan, een ritme volgen en in een schoolstructuur blijven – niet weggegooid wordt.

Zoals het Finse systeem

Op deze manier hopen we ook dat er minder leerlingen naar het gespecialiseerd voortgezet onderwijs uitstromen. In de wens naar inclusief onderwijs willen we immers zoveel mogelijk leerlingen binnen de reguliere schoolmuren houden. Op deze manier lijkt het eigenlijk een beetje op het Finse systeem.

Voor iedere leerling uit deze klas zullen er maatwerkoplossingen gezocht moeten worden. Wellicht kan iemand sommige lessen nog wel volgen bij zijn oude klas. Of is er een leerling die alleen in de ochtend naar school komt. Of mag een leerling aansluiten bij houtbewerken of koken terwijl hij niet op het VMBO zit. Stiekem hoop ik dat ik met deze ervaring de weg een beetje plavei voor mijn ideeën over de vwo-praktijkschool, waar ik destijds zoveel enthousiaste reacties over kreeg.

Ik hoop vooral dat we voor deze jonge mensen weer een fijn toekomstperspectief kunnen creëren. Dat ze weer lekker in hun vel komen te zitten, in contact komen met hun leeftijdsgenoten. Dat we daarbij in de toekomst besparen op kosten voor het speciaal onderwijs en jeugdzorg, en ook nog andere maatschappelijke belangen dienen, is wat mij betreft een mooie bijvangst.